การจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์ประเภทคุรุภัณฑ์ราคาแพง : การทบทวนองค์ความรู้ระดับนโยบาย

Abstract

การศึกษานี้เป็นงานวิจัยเอกสาร มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทบทวนข้อมูลและวรรณกรรมเชิงวิชาการด้านเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข และการจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่มีการศึกษาในประเทศไทย รวบรวมข้อเสนอแนะจากงานวิจัยเชิงเศรษฐศาสตร์สาธารณสุขและงานวิจัยเชิงนโยบายเกี่ยวกับเทคโนโลยีทางการแพทย์ประเภทครุภัณฑ์ที่มีราคาแพง สถิติ ความคิดเห็น หรือทางเลือกเชิงนโยบายที่มีผู้รวบรวมไว้ในงานบทความวิชาการ ตลอดจนศึกษาทบทวนองค์ความรู้เชิงวิชาการ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์ประเภทครุภัณฑ์ที่มีราคาแพงในระดับนโยบายสาธารณะ (Public policies) และนโยบายระบบ (System policies) ที่มีการศึกษาและเผยแพร่ในวารสารวิชาการต่างประเทศเกี่ยวกับการประเมิน การจัดหา จัดซื้อ การกระจาย ต้นทุนค่าใช้จ่ายและการใช้ประโยชน์เทคโนโลยีทางการแพทย์ ผลการศึกษาพบว่า ประเทศไทยยังมีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์ประเภทครุภัณฑ์ราคาแพงไม่มากนัก การศึกษาส่วนใหญ่เน้นไปที่เทคโนโลยีเฉพาะเรื่อง มีการศึกษาเพื่อประเมินเทคโนโลยี (Technology assessment) อยู่บ้าง แต่ยังไม่กว้างขวาง การลงทุนทั้งในภาครัฐและเอกชนในช่วงก่อนวิกฤติเศรษฐกิจในด้านครุภัณฑ์ทางการแพทย์มีแนวโน้มสูงขึ้นตลอดเวลา ในขณะที่การเก็บสถิติการกระจายของเทคโนโลยียังไม่สมบูรณ์ มีหลักฐานบ่งชี้ว่าการเข้าถึงเทคโนโลยีของประชาชนอาจไม่มีความเสมอภาค ซึ่งประเทศยังไม่มีองค์กรหรือกลไกในการจัดการเกี่ยวกับเทคโนโลยีทางการแพทย์ได้อย่างครบวงจรและมีประสิทธิผล อีกทั้งความรับผิดชอบในการกำกับดูแลกระจายอยู่ในหน่วยงานของรัฐหลายหน่วยงาน การทบทวนวรรณกรรมในต่างประเทศในเรื่องการประเมิน การจัดหา จัดซื้อ การกระจาย ต้นทุนค่าใช้จ่ายและการใช้ประโยชน์เทคโนโลยีทางการแพทย์ประเภทครุภัณฑ์ที่มีราคาแพงพบว่ามีรายละเอียดของข้อมูลในแต่ละประเด็นกล่าวถึงไว้ในแต่ละประเด็นไม่เท่ากัน อย่างไรก็ตามอาจพอนำมาสรุปรวบยอดได้ว่า มาตรการในการจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์แบ่งได้เป็น 3 ระยะใหญ่ๆคือ (1) มาตรการระยะก่อนเข้าสู่ตลาด (Pre-market) ได้แก่ มาตรการที่ต้องปฏิบัติก่อนที่จะมีการนำเทคโนโลยีมาใช้ และเผยแพร่ในประเทศ การประเมินความต้องการ การประเมินความพร้อมในด้านโครงสร้างที่จะรองรับการใช้ประโยชน์ และการประเมินเทคโนโลยีนั้นเอง (2) มาตรการต่อกระบวนการจัดหาและการกระจายของเทคโนโลยี (Purchasing and diffusion) ได้แก่ มาตรการเมื่อเทคโนโลยีทางการแพทย์ได้รับการประเมินแล้วว่าปลอดภัย มีความเหมาะสมที่จะนำมาใช้ได้ในประเทศ เพื่อให้มีการกระจายเทคโนโลยีไปอย่างเหมาะสม ให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล ตลอดจนความเสมอภาคมากที่สุด และ (3) มาตรการต่อการใช้เทคโนโลยี (Use) ได้แก่ มาตรการที่มีผลต่อการตัดสินใจของแพทย์ในการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีในการตรวจวินิจฉัยหรือรักษาคนไข้ เพื่อให้ใช้เทคโนโลยีเป็นไปอย่างเหมาะสมที่สุด ไม่ใช้เทคโนโลยีมากหรือน้อยเกินไป