การประเมินโครงการอบรมวิทยากรที่ปรึกษาด้านการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ

Abstract

การประเมินโครงการอบรมวิทยากรที่ปรึกษาด้านการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินปัจจัยนำเข้า กระบวนการดำเนินการอบรม ปัจจัยนำออก และผลลัพธ์ ของโครงการอบรมวิทยากรที่ปรึกษาด้านการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของหลายโครงการย่อยในโครงการสร้างสรรค์สุขภาพในสถานประกอบการ ที่ดำเนินการในปี พ.ศ. 2544-2545 วิธีการประเมินผลประกอบด้วยการประเมินก้าวหน้า และการประเมินรวบยอด กลุ่มตัวอย่าง คัดเลือกโดยสำนักงานประกันสังคม จาก 4 จังหวัดที่มีนิคมอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ตั้งอยู่ ประกอบด้วย วิทยากรที่ปรึกษาจำนวน 60 คน จาก 20 โรงพยาบาล ผู้บริหารและแกนนำด้านการส่งเสริมสุขภาพ จำนวน 44 คน พนักงานและลูกจ้าง ในสถานประกอบการ 4,400 คน จาก 44 สถานประกอบการ เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณ ด้วยแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบบันทึก และข้อมูลเชิงคุณภาพ ด้วยวิธี Focus Group Interview และ In-depth interview ร่วมกับการสังเกต ผลการศึกษาพบดังนี้ ด้านปัจจัยนำเข้า หลักสูตรการอบรม 5 วัน มีความเหมาะสมตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตร แต่การสร้างเจตคติต่อการทำงานกับสถานประกอบการและการประยุกต์หลักการสู่การปฏิบัติยังไม่ชัดเจน ด้านกระบวนการดำเนินการอบรม มีความเหมาะสมทั้งด้านเนื้อหา วิทยากร กิจกรรมการอบรม ระยะเวลาการอบรม แต่หัวข้อกลุ่มสัมพันธ์ยังไม่สามารถเชื่อมโยงกิจกรรมสู่แนวคิดที่ต้องการให้เรียนรู้และใช้เวลามากเกินไป ด้านปัจจัยนำออก ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้และการรับรู้บทบาทของวิทยากรที่ปรึกษาตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตรเพิ่มขึ้นจากก่อนเข้ารับการอบรม แต่พบว่าการดำเนินงานตามบทบาทวิทยากรที่ปรึกษาในการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ ยังไม่ปรากฏกิจกรรมชัดเจน เนื่องจากระยะเวลาในการดำเนินงานสั้น และวิทยากรที่ปรึกษาส่วนใหญ่มีภาระงานประจำมาก ด้านผลลัพธ์ จากการติดตามผลในระยะ 6 เดือนต่อมา ไม่พบการเปลี่ยนแปลงที่เป็นผลมาจากการดำเนินงานตามโครงการทั้งในระดับนโยบาย สภาพแวดล้อม และการดำเนินกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพและภาวะสุขภาพของพนักงานและลูกจ้าง แต่พบว่ามีความเข้าใจและเห็นความสำคัญของการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการเพิ่มขึ้น ข้อเสนอแนะจากการประเมินโครงการอบรมวิทยากรที่ปรึกษาด้านการสร้างเสริมสุขภาพเป็นโครงการที่มีประโยชน์ควรดำเนินการต่อไป โดยรูปแบบการทำงานควรเป็นความร่วมมือระหว่าง สถานประกอบการ วิทยากรที่ปรึกษาจากโรงพยาบาล สำนักงานประกันสังคมจังหวัดควรเป็นผู้ประสานและกระตุ้นให้เกิดการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง ควรมีการประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนและเรียนรู้ร่วมกัน ทั้งนี้ต้องได้รับการสนับสนุนงบประมาณ และมีระเบียบข้อบังคับที่ชัดเจนในการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพ