การคัดเลือกชุดทดสอบสารหนูภาคสนามสำหรับใช้งานในเขตอำเภอร่อนพิบูลย์

Abstract

ปัญหาที่สําคัญของงานสาธารณสุขในปัจจุบันของอำเภอร่อนพิบูลย์ คือ การขาดข้อมูลที่ชี้ให้เห็นถึงการปนเปื้อนของสารหนูหลังจากที่ได้พบการปนเปื้อนสารหนูในน้ำบ่อตื้นในอ.ร่อนพิบูลย์ ตั้งแต่ปีพ.ศ.2529 เป็นต้นมา ได้มีความพยายามในหลายๆ ด้านเพื่อลดการใช้น้ำบ่อตื้นสําหรับการบริโภค ทําให้การใช้น้ำบ่อลดลง อย่างไรก็ตามน้ำบ่อที่มีการปนเปื้อนของสารหนูยังคงมีอยู่เป็นจํานวนมากในพื้นที่ และประชาชนบางส่วนยังคงมีความจําเป็นต้องใช้น้ำบ่อที่มีการปนเปื้อนเหล่านั้น ดังนั้นจึงมีความจําเป็นอย่างยิ่งในการทําให้ประชาชนตระหนักถึงปัญหาสุขภาพจากการใช้น้ำที่ปนเปื้อนของสารหนู ในปัจจุบันโรงพยาบาลร่อนพิบูลย์มีเครื่อง AAS (Atomic absorption spectroscopy) ไว้สําหรับการตรวจวิเคราะห์ปริมาณสารหนู แต่ก็ไม่สามารถวิเคราะห์ผลของสารหนูที่มีอยู่อย่างรวดเร็วและแม่นยําได้ เนื่องจากการขาดประสบการณ์ของเจ้าหน้าที่และอุปกรณ์เครื่องมือ จึงควรมีการเลือกใช้ชุดทดสอบสารหนูภาคสนามเพื่อการตรวจวิเคราะห์สารหนูที่เหมาะสมกับพื้นที่อําเภอร่อนพิบูลย์ ซึ่งชุดทดสอบสารหนูภาคสนามดังกล่าวต้องผ่านการทดสอบความถูกต้องแม่นยําและสํารวจความเป็นไปได้ในการตรวจวัดปริมาณสารหนูโดยประชาชนอําเภอร่อนพิบูลย์ เกณฑ์ในการคัดเลือกชุดทดสอบสารหนูภาคสนามสําหรับพื้นที่อําเภอร่อนพิบูลย์ประกอบด้วย ราคา ความเหมาะสมกับพื้นที่ การใช้และการแปลผลไม่ยุ่งยาก และมีความปลอดภัยต่อผู้ใช้และสิ่งแวดล้อม โดยพบว่าชุดทดสอบสารหนูที่พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยมหิดล (MU Kit) อยู่ในเกณฑ์ที่ตั้งไว้ และเมื่อตรวจสอบความถูกต้องแม่นยําของ MU kit ในห้องปฏิบัติการของโรงพยาบาลร่อนพิบูลย์พบว่า การเทียบสีที่ได้จากการวิเคราะห์กับตารางเทียบสีมาตรฐาน (Standard color chart) ของ AAN kit ให้ความถูกต้องมากกว่าของ MU kit โดยค่าระดับสารหนูที่เหมาะสมสําหรับการวัดอยู่ระหว่าง 100 ~ 200 ppb ระยะเวลาการทําปฏิกิริยาที่เหมาะสม 20 นาทีเมื่อเปรียบเทียบผลการวิเคราะห์ระหว่างชุดทดสอบกับเครื่อง AAS พบว่า ร้อยละ 95 ของค่าที่อ่านด้วยชุดทดสอบ มีค่าอยู่ในช่วง - 61 ถึง +53 ppb จากค่าที่อ่านจากเครื่อง AAS นอกจากนี้ยังได้ทําการอบรมการวิเคราะห์ปริมาณสารหนูด้วยชุดทดสอบแก่เจ้าหน้าที่สาธารณสุข อาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้าน และครูสอนวิทยาศาสตร์ของโรงเรียนมัธยมใน ต.ร่อนพิบูลย์ โดยใช้สารละลายมาตรฐานที่มีความเข้มข้นของสารหนู 200 ppb ซึ่งพบว่า ผลการวิเคราะห์ปริมาณสารหนูที่กลุ่มตัวอย่างวัดได้อยู่ในช่วง 150 ~ 250 ppb ในการอบรมการใช้ชุดทดสอบสารหนูแก่กลุ่มตัวอย่างดังกล่าวข้างต้นนั้น ได้มีการสาธิตขั้นตอน กระบวนการวิเคราะห์รวมทั้งได้แสดงผลจากการวิเคราะห์ด้วย ดังนั้นหากกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นประชาชนในพื้นที่อําเภอร่อนพิบูลย์ได้รับการอบรมเพิ่มขึ้นและได้ฝึกปฏิบัติมากเพียงพอจะสามารถวิเคราะห์ผลได้แม่นยํามากขึ้นและสามารถใช้ชุดทดสอบภาคสนามเพื่อประเมินปริมาณสารหนูในขั้นต้นได้