บทคัดย่อ
ปัญหาการใช้สารเสพติดในชุมชนในปัจจุบันนับเป็นปัญหาทางสัคมที่นับวันยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้น ก่อให้เกิดผลกระทบทั้งในครอบครัว ชุมชน สังคมและประเทศชาติ การป้องกันและแก้ไขปัญหาดังกล่าวที่ไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ อาจนำไปสู่ปัญหาทางสังคมในชุมชนตามมาอีกมากมาย ฉะนั้นการมีส่วนร่วมของชุมชนในการต่อสู้กับปัญหาการแพร่ระบาดของสารเสพติดจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและหารูปแบบวิธีการเพื่อใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาโดยเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้นำชุมชนอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ผู้ปกครองและเยาวชน ในพื้นที่หมู่ที่ 5,9, และ 11 ต.ป่าตาล อ.ขุนตาล จ.เชียงราย จำนวน 150 คน ทีมวิจัยร่วมกับชุมชนวิเคราะห์สภาพปัญหา ร่วมกันกำหนดมาตรการและดำเนินการแก้ไขปัญหา โดยใช้กระบวนการวิเคราะห์ปัญหาแบบมีส่วนร่วม (AIC) และเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสนทนากลุ่ม ดำเนินการวิจัยตั้งแต่ตุลาคม 2543 ถึง กุมภาพันธ์ 2545 ผลการศึกษาพบว่าสภาพปัญหาการติดสารเสพติดของหมู่บ้านที่ศึกษามีผู้ติดสารเสพติด จำนวนทั้งสิ้น 40 ราย มีการจำหน่ายยาบ้าในชุมชนทั้ง 3 แห่ง ชุมชนทั้ง 3 แห่งได้สร้างมาตรการและกฎระเบียบของหมู่บ้านโดยผ่านการประชุมของหมู่บ้าน เพื่อใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด ภายหลังการดำเนินงานแก้ไขตามมาตรการที่กำหนดไว้อย่างต่อเนื่อง พบว่าสภาพปัญหายาเสพติดในหมู่บ้านทั้ง 3 แห่งลดลงอย่างมาก การมีส่วนร่วมของชุมชนเป็นสิ่งที่จำเป็นที่จะต้องพัฒนาให้เข้มแข็งและกระทำอย่างต่อเนื่องเพื่อความยั่งยืนของความสำเร็จในการควบคุมการแพร่ระบาดของยาเสพติดในชุมชน
บทคัดย่อ
The problem of substance addiction in communities is a serious increasing social problem at the present time. It has a great impact through families, communities, society and countrywide. The inefficient means on prevention and control of this problem will lead to a great number of social problems in communities very soon. Therefore, the participation of the community to fight with the epidemic of substance addiction is a very crucial mean. The objectives of this study were to explore the situation of addictive substance use and develop a model for prevention and problem solving by emphasizing on the community involvement. The participatory Action Research (PAR) was applied in this study. One hundred and fifty villagers who were community leaders, health volunteers, guardians, and youths lived in village 5th, 9th, and 11th of Patan, Khuntan district, Chiang Rai province were participated in research activities. The researchers and the community groups analyzed problems and determined the solution means by using the AIC-technique and collected information by using the participatory observation method and focus group discussion technique. The study was conducted between October 2001 and February 2002. The result of the study revealed that there were 40 drug users in these villages. The source of substance distribution were found in all 3 villages. Community regulations for prevention and solving the addictive substances use were setup through the village meeting. After the regulations were implemented continuously, the situation of substance addiction was decreased dramatically in these 3 villages. The local organization in each communities played a very important role to solve these social problems. The community participation need to be strengthen and continue to sustain the success of substance control in these villages.
