ข้อเสนอการปฏิรูประบบควบคุมและป้องกันโรค

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา วิเคราะห์ และจัดทำข้อเสนอกรอบความคิดในการปฏิรูประบบการควบคุมและป้องกันโรคในประเด็นต่างๆ ได้แก่ 1) สถานการณ์และแนวโน้มระบาดวิทยาของโรค และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่มีผลกระทบต่อระบบการควบคุมป้องกันโรค 2) จุดอ่อนจุดแข็งของระบบการป้องกันควบคุมโรคในปัจจุบัน 3) ข้อเสนอเพื่อการปฏิรูประบบป้องกันควบคุมโรคของประเทศ ผลการศึกษาสรุปได้ ดังนี้ 1. สถานการณ์และผลกระทบของการเกิดโรค 1.1 สถานการณ์และแนวโน้มของโรคมีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นอันมาก 1.2 ภาวะโลกาภิวัฒน์ทำให้ผลกระทบการเกิดโรคในหลายกรณีรุนแรงขึ้นมาก ทั้งโรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ 1.3 กระแสและข้อกำหนดเรื่องการกระจายอำนาจ ทำให้ระบบการควบคุมป้องกันโรคต้องมีการปรับตัวขนานใหญ่ 2. ระบบการควบคุมป้องกันโรคในปัจจุบัน มีปัญหาสำคัญ สรุปได้ 2 ประการ คือ 2.1 หน่วยงานรับผิดชอบกระจัดกระจายทั้งภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสุข ทำให้มีปัญหาในการประสานงาน และไม่สามารถปรับตัวตอบสนองการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและคล่องตัวเพียงพอ 2.2 หน่วยงานต่างๆ มุ่งเน้นงานด้านปฏิบัติหรือการบริหารโครงการมากกว่าการพัฒนาวิชาการ ทำให้ความเข้มแข็งทางวิชาการมีไม่พอเพียงกับการแก้ปัญหาใหม่ๆ ที่ซับซ้อนมากขึ้น 3. ข้อเสนอเพื่อการปฏิรูป 3.1 การปฏิรูปหน่วยงานควบคุมป้องกันโรค ขั้นตอนแรก ปฏิรูปโครงสร้างภายในกระทรวงสาธารณสุข โดยรวมหน่วยงานที่ทำหน้าที่ควบคุมป้องกันโรคเข้ามาไว้เป็นหน่วยงานเดียวกัน จัดตั้งเป็นกรมหรือสำนักงานวิชาการที่มุ่งเน้นการพัฒนาวิชาการ 3.2 จัดตั้งสถาบันวิจัยสุขภาพ เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ด้านสุขภาพ มีบทบาทหน้าที่คล้ายสถาบันสุขภาพแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา เพื่อให้เกิดการปฏิรูปโครงสร้างตามข้อเสนอดังกล่าว จำเป็นต้องบัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติปฏิรูประบบสุขภาพ กำหนดให้มีการจัดตั้งหน่วยงานทั้งสองขึ้น 4. การศึกษานี้ได้ศึกษาวิเคราะห์ระบบงานเฉพาะเรื่อง ได้แก่ ระบบเฝ้าระวังโรคติดต่อ โรคไม่ติดต่อ ระบบงานสิ่งแวดล้อมกับสุขภาพ ฯลฯ โดยบางเรื่องมีการวิเคราะห์เปรียบเทียบระบบงานในประเทศต่างๆ อย่างรอบด้าน ทั้งนี้เพื่อเป็นประโยชน์ในการปฏิรูประบบงานเฉพาะเรื่องต่อไป