การสังเคราะห์บทบาท และโครงสร้างของระบบบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิในบริบทของ วิชาชีพ และลักษณะของสถานบริการสุขภาพ : กรณีศึกษา ร้านส่งเสริมเภสัช

Abstract

ร้านส่งเสริมเภสัช ตั้งอยู่เลขที่ 255/47 ถนนพหลโยธิน ตำบลคูคต อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี ตั้งอยู่บริเวณตลาดสดสี่มุมเมือง มีผู้คนสัญจรไปมาคับคั่ง ร้านส่งเสริมเภสัชเป็นร้านขายยาเอกชน เจ้าของรายเดียว เวลาทำการ 7.30 - 20.00 น. มีเภสัชกรให้บริการตลอดเวลาดำเนินการ 1 คน และจะมีเภสัชกรมาให้บริการเสริมอีก 1 คน และในช่วงเวลา 17.00-20.00 น.ของวันจันทร์ ถึง ศุกร์ และ ในวันเสาร์ตลอดทั้งวัน โดยจะหยุดวันอาทิตย์ ผู้มาใช้บริการประมาณ 120 ราย/วัน ร้านยาละแวกนี้มีประมาณ 10 ร้านกระจายอยู่โดยรอบ นอกจากนั้นยังแวดล้อมไปด้วยคลิกแพทย์เอกชน และโรงพยาบาลเอกชนหลายแห่ง เภสัชกรในร้านส่งเสริมเภสัชมีบทบาทดังนี้ 1. การให้การรักษาด้วยยาในโรคพื้นฐาน ให้การรักษาโรคพื้นฐานตามขอบเขตความรู้ความสามารถ ทำการ “คัดกรอง” เพื่อส่งต่อให้พบแพทย์ที่คลินิกหรือโรงพยาบาลเมื่อจำเป็น และจะสรุปประวัติและปัญหาของผู้ป่วยสั้นๆ ฝากผู้ป่วยไปพบแพทย์ 2. การส่งมอบยาและให้คำแนะนำด้านยา โดยเภสัชกรจะให้รายละเอียดด้านยา ดังนี้ สรรพคุณ ข้อบ่งใช้ การออกฤทธิ์ของยา ปริมาณ วิธีการใช้ยา การเฝ้าระวัง การป้องกัน และบำบัดอาการอันไม่พึงประสงค์ 3. การให้ความรู้เรื่องโรคในแง่มุมต่างๆ ทั้งคนไข้โรคเฉียบพลันและเรื้อรัง โดยให้ความรู้เป็นรายบุคคล ควบคู่กับการให้ความรู้ด้านยา และ กระดานให้ความรู้หน้าร้าน นอกจากนั้นยังให้ความรู้ในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์สุขภาพต่างๆ โดยเฉพาะ อาหารเสริมสุขภาพ 4. การสืบค้นปัญหาจากการใช้ยาและติดตามการใช้ยาในกลุ่มผู้ป่วยด้วยโรคเรื้องรังที่มาขอรับยาเดิม 5. จ่ายยาเดิมที่ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เคยใช้ประจำ โดยเภสัชกรจะกระตุ้นให้ผู้มารับบริการพบแพทย์อย่างเหมาะสม พร้อมให้คำแนะนำอื่นๆ ที่จำเป็น 6. ส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเอง โดยเฉพาะการเลือกซื้อยาในการรักษาตนเองอย่างปลอดภัย เหมาะสม 7. อื่นๆ เช่น การเยี่ยมบ้าน บางกรณีที่มีการร้องขอเท่านั้น ร้านยาส่งเสริมเภสัชมีการเชื่อมต่อกับสถานพยาบาลอื่นเพียงเล็กน้อย บนพื้นฐานของความไว้วางใจซึ่งกันและกัน กลยุทธ์หลักที่ใช้ในการบริหารร้าน คือการเน้นคุณภาพของการให้บริการอย่างมีมาตรฐาน เพื่อให้เกิดภาพพจน์ที่ดี น่าเชื่อถือ และเป็นที่ไว้วางใจของผู้ใช้บริการ ในขณะที่ราคายาต้องไม่แพงกว่าร้านอื่น ปัจจัยสำคัญที่จะทำให้ร้านส่งเสริมเภสัชคงคุณภาพบริการเช่นนี้หรือพัฒนาได้นั้น ขึ้นอยู่กับความสามารถในการแข่งขันและอยู่รอดในระบบธุรกิจ/การเรียนรู้อย่างต่อเนื่องของผู้ให้บริการ/การตรวจสอบจากองค์กรภายนอก/แรงจูงใจ กำลังใจ และสิ่งจูงใจที่เหมาะสม ฉะนั้นยุทธศาสตร์ที่สำคัญ คือการแทรกแซงจากภาครัฐ องค์กรวิชาชีพ และ สถานศึกษา ด้วยการจัดการที่เหมาะสมกับปัจจัยสำคัญข้างต้น