การใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงในผู้สูงอายุ : กรณีศึกษาตำบลวังตะกู จังหวัดนครปฐม

Abstract

ปัญหาการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงในผู้สูงอายุเป็นปัญหาสำคัญที่ได้รับความสนใจจากหลายประเทศทั่วโลกแต่ในประเทศไทยยังไม่มีการศึกษามากนัก การศึกษานี้ได้สำรวจการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงในผู้สูงอายุในตำบลวังตะกู จังหวัดนครปฐมโดยใช้เกณฑ์การใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงในผู้สูงอายุของวินิจและคณะ เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา โดยการสำรวจภาคตัดขวาง เก็บและบันทึกข้อมูลด้วยการเดินสำรวจ สอบถาม สัมภาษณ์ผู้สูงอายุ 118 คน เป็นเพศหญิงร้อยละ 72.90 มีอายุเฉลี่ย 72.63 ปี ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 5.25 ปี โรคประจำตัวที่พบมากคือความดันโลหิตสูง (ร้อยละ 76.30) พบการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูง 92 รายการ จากการใช้ยาทั้งหมด 421 รายการ คิดเป็นการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงเฉลี่ย 0.78 รายการ/คน ในจำนวนนี้ 79 รายการ (ร้อยละ 18.76 ของการใช้ยาทั้งหมด) เป็นกลุ่มการใช้ยาที่มีแนวโน้มทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์มากที่สุด รองลงมาคือกลุ่มการใช้ยาที่เกิดอันตรกิริยาของยากับโรค 11 รายการ และสุดท้ายคือกลุ่มการใช้ยาที่เกิดอันตรกิริยาของยากับยา 2 รายการ เมื่อวิเคราะห์ย่อยในแต่ละกลุ่มพบว่า กลุ่มยาความเสี่ยงสูงที่มีแนวโน้มทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ในผู้สูงอายุมีอยู่ 13 กลุ่มยา กลุ่มยาที่พบบ่อยคือ angiotensin converting enzyme inhibitors (Enalapril) 35 รายการ รองลงมาคือ non-steroidal anti-inflammatory drugs (aspirin, diclofenac, ibuprofen, mefenamic acid) 16 รายการ และในกลุ่มยาความเสี่ยงสูงที่การใช้ยาเกิดอันตรกิริยาของยากับโรค 11 รายการนั้น พบว่าเป็น hypertension/heart failure-NSAIDs 9 รายการ gout-hydrochlorothiazide (HCTZ) 1 รายการ asthma/COPD – benzodiazepines 1 รายการ และสุดท้ายกลุ่มยาความเสี่ยงสูงที่การใช้ยาเกิดอันตรกิริยาของยากับยา 2 รายการ พบว่าเป็น aspirin-NSAIDs 1 รายการ และdigoxin-hydrochlorothiazide 1 รายการ ผลจากการศึกษานี้สามารถใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานเรื่องยาที่มีความเสี่ยงสูงที่พบบ่อยในชุมชนเพื่อลดการใช้ยาที่มีความเสี่ยงสูงให้น้อยลง