การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยเรื้อรังที่รับยาต่อเนื่องระหว่างร้านยาคุณภาพ และศูนย์แพทย์ชุมชน จังหวัดมหาสารคาม

Abstract

บทบาทร้านยาที่ดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังอย่างเป็นระบบเชื่อมต่อกับหน่วยบริการของรัฐยังเป็นเรื่องใหม่สำหรับประเทศไทย วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้คือ เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงที่มารับยาต่อเนื่องที่ร้านยาคุณภาพ 2 ร้าน (กลุ่มทดลอง) กับผู้ที่รับยาต่อเนื่องที่ศูนย์แพทย์ชุมชน 2 แห่ง (กลุ่มควบคุม) รูปแบบการศึกษาเป็นการศึกษาเชิงทดลองมีกลุ่มเปรียบเทียบ (Quasi-experimental design with a control group) ระหว่างเดือนกันยายน 2551-กรกฎาคม 2554 กลุ่มทดลองได้รับยาและการดูแลเฉพาะรายโดยเภสัชกรร้านยาและนิสิตเภสัชศาสตร์ทุกเดือนอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 5 เดือน และส่งต่อข้อมูลกลับเดือนสุดท้าย กลุ่มควบคุมได้รับบริการปกติจากศูนย์แพทย์ชุมชน บันทึกข้อมูลระดับความดันโลหิต น้ำตาลในเลือด จำนวนปัญหาที่สืบเนื่องจากการใช้ยา พฤติกรรมสุขภาพ และประเมินความพึงพอใจ มีผู้เข้าร่วมจำนวน 59 คน (กลุ่มทดลอง 28 คนและกลุ่มควบคุม 31 คน) สัดส่วนของผู้ป่วยที่คุมระดับความดันโลหิตและระดับน้ำตาลได้ตามเป้าหมายในกลุ่มทดลองคิดเป็น 1.242 (OR 1.242; CI: 0.458-4.312) และ 0.675 (OR 0.675; CI: 0.174-2.653) เท่าเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม อย่างไรก็ตาม ไม่พบความแตกต่างระหว่างกลุ่มอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เภสัชกรแก้ไขปัญหาที่สืบเนื่องจากการใช้ยาในเรื่องความไม่ร่วมมือในการใช้ยามากที่สุด(ร้อยละ 81.8) และการส่งต่อไปศูนย์แพทย์เนื่องจากอาการไม่พึงประสงค์ 1 ครั้ง (bradycardia อาจเนื่องจากยา atenolol) กลุ่มทดลองพึงพอใจสูงสุดเรื่องความสบายใจที่ได้คุยกับเภสัชกร กลุ่มควบคุมมีความพึงพอใจสูงสุดคือความเต็มใจจะกลับมาพบแพทย์ในครั้งต่อไป โดยสรุปผู้ป่วยรับยาต่อเนื่องที่ร้านยามีแนวโน้มการได้รับประโยชน์ในการควบคุมอาการทางคลินิกไม่แตกต่างจากบริการของศูนย์แพทย์ชุมชน โดยผู้ป่วยมีระดับความพึงพอใจสูงต่อบริการของเภสัชกร