การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยเบาหวานสู่ระบบบริการระดับปฐมภูมิในเครือข่ายบริการสุขภาพ อ.ปัว จ.น่าน

Abstract

ปัญหาการดูแลผู้ป่วยเบาหวานของโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชปัว (รพร.ปัว) คือ การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนด สาเหตุสำคัญเนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ที่ห่างไกลต้องใช้เวลายาวนานในการเดินทางเพื่อเข้ารับการรักษาที่รพร.ปัว อีกทั้งผู้ป่วยส่วนใหญ่ยังขาดความไว้วางใจต่อการเข้ารับการรักษาในสถานบริการปฐมภูมิ การวิจัยเชิงกึ่งทดลองนี้จึงได้ดำเนินการพัฒนารูปแบบการดูแลรักษาผู้ป่วยเบาหวานในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ด้วยวิธีการที่เรียกว่า การดูแลรักษาแบบองค์รวมด้วยพยาบาลเวชปฏิบัติครอบครัว โดยมีแพทย์ประจำจากรพร.ปัวเป็นพี่เลี้ยง ดำเนินการศึกษาระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2553 - 30 กันยายน 2554 การวิจัยนี้ศึกษาผู้ป่วยเบาหวานที่มีระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในช่วง 70 – 130 มก./ดล.และมีระดับ HbA1c<7% จำนวนทั้งสิ้น 418 คน เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ระหว่าง 2 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่รพ.สต. 11 แห่งจำนวน 98 คน และกลุ่มผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่คลินิกเบาหวานรพร.ปัว จำนวน 320 คน ผลการศึกษาพบว่าผู้ป่วยเบาหวานที่รับการรักษาที่รพ.สต.สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีกว่าผู้ป่วยที่รับการรักษาที่คลินิกเบาหวานของรพร.ปัว โดยมีผู้ป่วยของรพ.สต.และของรพร.ปัวที่สามารถควบคุมระดับ HbA1c <7% เท่ากับ ร้อยละ 72.55 และ ร้อยละ 54.37 ตามลำดับ ดังนั้นจึงอาจสรุปได้ว่าการพัฒนาวิธีการดูแลรักษาผู้ป่วยด้วยการดูแลรักษาแบบองค์รวมด้วยพยาบาลเวชปฏิบัติครอบครัวเป็นรูปแบบที่สามารถเพิ่มคุณภาพในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานได้ ดังนั้น จึงควรส่งเสริมพยาบาลเวชปฏิบัติครอบครัวให้มีบทบาทในการดูแลรักษาผู้ป่วยในระดับปฐมภูมิให้มากยิ่งขึ้น