การประเมินต้นทุน-ประสิทธิผลของยา Alendronate (ราคายาสามัญ) Risedronate (ราคายาต้นแบบ) ในการป้องกันกระดูกหักในหญิงวัยหมดประจำเดือน

Abstract

ปัจจุบันในประเทศไทยมียา Alendronate ขนาด 70 มิลลิกรัม แบบรับประทานสัปดาห์ละครั้ง ในรูปแบบยาสามัญ (generic product) ที่มีราคายาลดลงเหลือ 8,467.16 บาทต่อปี และมียา Risedronate ชนิดยาต้นแบบ (original product) ขนาด 35 มิลลิกรัม แบบรับประทานสัปดาห์ละครั้ง ซึ่งราคาใกล้เคียงกับ Alendronate ชนิดยาต้นแบบ การศึกษานี้ประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ของการใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) และ Risedronate (ราคายาต้นแบบ) เปรียบเทียบกับการรักษาตามปกติในผู้หญิงวัยหลังหมดประจำเดือน กรณี primary prevention and treatment และกรณี secondary prevention ในมุมมองของผู้ให้บริการ (Healthcare provider perspective) โดยพิจารณาเฉพาะต้นทุนทางตรง (direct health care cost) วิเคราะห์ในรูปของต้นทุนที่เพิ่มขึ้นต่อปีชีพที่มีคุณภาพ (Incremental cost effectiveness ratio, ICER) มีหน่วยเป็นบาทต่อ quality adjusted life years (QALY) ในกลุ่มที่มีอายุ 45, 50, 55, 60, 65, 70, 75 และ 80 ปีขึ้นไป กำหนดกรอบระยะเวลาที่ศึกษา คือ 10 ปี โดยปรับลดค่าของต้นทุนและประสิทธิผล ร้อยละ 3 กรณี primary prevention and treatment : กำหนดระยะเวลาการให้ยาเท่ากับ 5 ปี โดยมีความร่วมมือในการใช้ยา 50% คือให้ร้อยละ 50 ของผู้ป่วยกินยาเป็นระยะเวลานาน 5 ปี ส่วนอีกร้อยละ 50 ของผู้ป่วยกินยาเพียง 3 เดือนแรกโดยไม่มีประสิทธิผลในการรักษา สำหรับกลุ่มที่ได้รับยากำหนดให้ประสิทธิผลหลังหยุดยาแล้วลดลงแบบเส้นตรง ภายในระยะเวลา 5 ปี ผลการศึกษาพบว่าค่า ICER ของยา Alendronate (ราคายาสามัญ) และRisedronate (ราคายา ต้นแบบ) มีค่าเกินกว่า 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว หรือ 292,053 บาท ในทุกกลุ่มอายุและแม้ว่าจะกำหนดให้ผู้ป่วยมีความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้นจาก 50% เป็น 100% ก็ยังไม่คุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ในทุกกลุ่มอายุเมื่อปรับลดราคายา Alendronate ลดลงเหลือ 20% ของราคาปัจจุบัน (เท่ากับเม็ดละ 33 บาท คิดเป็นค่าใช้จ่าย 1,693 บาทต่อปี) ค่า ICER สูงกว่า 1 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว ยกเว้นที่อายุ 80 ปี แต่เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว พบว่าจะมีความคุ้มค่าในกลุ่มอายุ 65 ปีขึ้นไป แต่หากปรับลดราคาลงเหลือ 40% ของราคาปัจจุบัน จะคุ้มค่าเฉพาะในกลุ่มอายุ 80 ปี ในขณะที่ยา Risedronate (ราคายาต้นแบบ) จะคุ้มค่า (เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว) ในกรณีปรับราคายาลดลงเหลือ 20% ของราคาปัจจุบัน และใช้ในกลุ่มอายุ 80 ปีเมื่อพิจารณาถึงปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์ การใช้ยา glucocorticoid มีประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหัก การดื่มสุรา และการสูบบุหรี่ โดยใช้ข้อมูลจาก FRAX ของเชื้อชาติสิงคโปร์เชื้อสายมาเลย์ (Singapore [Malay]) กำหนดให้ค่า Tscore BMD เท่ากับ -2.5 และ BMI 24 kg/m2 (ค่าเฉลี่ยของหญิงไทย) พบว่าจะมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ (เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว) เฉพาะกรณีต่อไปนี้: • การใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) ในกลุ่มอายุ 75 และ 80 ปี ที่มีประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหัก • การใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) ที่ราคาปรับลดลงเหลือ 20%ของราคาปัจจุบัน ในกลุ่มเสี่ยงต่อไปนี้ คือ โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์และอายุ 65 ปีขึ้นไป; การใช้ยา glucocorticoid และอายุ 55 ปีขึ้นไป; และประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหักและอายุ 60 ปีขึ้นไป • การใช้ยา Risedronate (ราคายาต้นแบบ) ที่ราคาปรับลดลงเหลือ 20% ของราคาปัจจุบัน ในกลุ่มเสี่ยงต่อไปนี้ คือ โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์และอายุ 75 ปีขึ้นไป; การใช้ยา glucocorticoid และอายุ 75 ปีขึ้นไป; และประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหักและอายุ 70 ปีขึ้นไป• ผลการวิเคราะห์ความไวเมื่อปรับเพิ่มต้นทุนค่าใช้จ่ายต่อปีของการรักษาภาวะกระดูกหัก ร้อยละ 25 และร้อยละ 50 พบว่าค่า ICER ไม่เปลี่ยนแปลงมากนักเมื่อเทียบกับค่าที่ได้จากการคำนวณจากตัวแบบจำลองพื้นฐาน และไม่คุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์เช่นกัน กรณี Secondary prevention : กำหนดระยะเวลาการให้ยาเท่ากับ 10 ปี โดยมีความร่วมมือในการใช้ยา 100% ผลการศึกษาพบว่าค่า ICER ของยา Alendronate (ราคายาสามัญ) และ Risedronate (ราคายาต้นแบบ) มีค่าเกินกว่า 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัวในทุกช่วงอายุ การใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) จะคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ (เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว) ในทุกลุ่มอายุก็ต่อเมื่อมีการปรับลดราคาเหลือน้อยกว่าหรือเท่ากับ 60% ของราคาปัจจุบัน แต่หากราคายาลดลงเหลือ 80% ของราคาปัจจุบัน จะมีความคุ้มค่ากรณีใช้ในกลุ่มอายุ 55 ปีขึ้นไป การใช้ยา Risedronate (ราคายาต้นแบบ) จะมีความคุ้มค่า (เมื่อเทียบกับ 3 เท่า ของรายได้ประชาชาติต่อหัว) ในทุกกลุ่มอายุก็ต่อเมื่อปรับลดราคายาเหลือ 20% ของราคาปัจจุบัน เมื่อพิจารณาถึงปัจจัยเสี่ยงพบว่าจะมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ (เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว) เฉพาะกรณีต่อไปนี้: • การใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) ในกลุ่มเสี่ยงต่อไปนี้ โรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์และอายุ 55 หรือ 65 ปี; การใช้ยา glucocorticoid ในทุกกลุ่มอายุ; ประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหักในทุกกลุ่มอายุ; ประวัติดื่มสุรา และอายุ 55 หรือ 65 ปี; ประวัติสูบบุหรี่ และอายุ 55 ปี • การใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) ที่ปรับลดราคายาเหลือ 80% ของราคาปัจจุบันในทุกกลุ่มอายุที่มีปัจจัยเสี่ยงโรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์ การใช้ยา glucocorticoid มีประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหัก • การใช้ยา Risedronate (ราคายาต้นแบบ) ที่ปรับลดลงเหลือ 20% ของราคาปัจจุบัน ในทุกกลุ่มอายุที่มีปัจจัยเสี่ยงโรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์การใช้ยา glucocorticoid มีประวัติบิดา/มารดากระดูกสะโพกหักนอกจากนี้ เมื่อปรับค่าความเสี่ยงของการเกิดกระดูกหักเพิ่มขึ้นเพื่อให้สอดคล้องกับแนวทางการพิจารณาเริ่มให้การรักษาโดยกำหนดให้ความเสี่ยงของการเกิดกระดูกสะโพกหักใน 10 ปี เท่ากับ 3% พบว่าค่า ICER ลดลงค่อนข้างมากทั้งยา Alendronate (ราคายาสามัญ) และ Risedronate (ราคายาต้นแบบ) แต่ยังไม่คุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์เมื่อเทียบกับ 3 เท่าของรายได้ประชาชาติต่อหัว ทั้งกรณี Primary prevention and treatment และ Secondary prevention แต่หากความเสี่ยงของการเกิดกระดูกสะโพกหักใน 10 ปี เท่ากับ 10% พบว่าการใช้ยา Alendronate (ราคายาสามัญ) จะมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ในการใช้รักษาแบบ Primary prevention and treatment ในกลุ่มอายุ 45-70 ปี