ประสบการณ์ผู้ป่วยสิทธิสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการในการรับบริการผ่าตัดแบบนัดหมายล่วงหน้าในโรงพยาบาลเอกชน

Abstract

ผู้มีสิทธิในระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการสามารถรับบริการผ่าตัดแบบนัดหมายล่วงหน้า 77 รายการได้ที่โรงพยาบาลเอกชนที่สมัครเข้าร่วมโครงการและผ่านเกณฑ์ที่กำหนดจำนวน 32 แห่งโดยต้องมีการร่วมจ่ายค่าบริการส่วนเพิ่มที่เบิกไม่ได้ ซึ่งหัตถการหลักที่มีการใช้บริการครอบคลุมถึงร้อยละ 88 ของการใช้บริการประกอบด้วย บริการผ่าตัดต้อกระจก ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า และผ่าตัดคลอด การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินช่องทางการรับรู้สิทธิและการเข้ารับบริการที่โรงพยาบาลเอกชน ภาระค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น รวมทั้งความพึงพอใจต่อการได้รับบริการที่โรงพยาบาลเอกชนแห่งนั้น การศึกษาใช้การสำรวจแบบไปข้างหน้าโดยการสัมภาษณ์ผู้ป่วยหรือญาติทางโทรศัพท์ด้วยแบบสอบถามหลังจำหน่ายไม่เกินหนึ่งสัปดาห์ ระหว่างเดือนมิถุนายน – สิงหาคม 2555 โดยกลุ่มประชากรที่ศึกษาคือกรณีผู้ป่วยผ่าตัดสามหัตถการหลักที่ใช้สิทธิในการรับบริการในโรงพยาบาลเอกชนในช่วงเวลาของการสำรวจ ผลการศึกษาพบว่า ผู้รับบริการส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 60 ปีขึ้นไปและใช้สิทธิของบุตรในการเบิก ซึ่งช่องทางหลักที่ผู้ป่วยและญาติรับทราบสิทธิในเรื่องนี้ คือ คำบอกกล่าวจากแพทย์เจ้าของไข้ทั้งในกลุ่มผู้ป่วยเดิมและผู้ป่วยรายใหม่ทั้งในส่วนของโรงพยาบาลรัฐและเอกชน รองลงมาคือ การบอกเล่าของญาติหรือคนรู้จักในพื้นที่ และการประชาสัมพันธ์ของโรงพยาบาลเอกชน หากไม่นับรวมกลุ่มผู้ป่วยที่มาด้วยการตรวจคัดกรองในชุมชน เหตุผลหลักที่เลือกมารับบริการที่โรงพยาบาลคือ การไม่ต้องรอคิวการรักษาที่ยาวนาน ความสะดวก และแพทย์ที่รักษาปฏิบัติงานในโรงพยาบาลเอกชนแห่งนั้น ผู้รับบริการส่วนใหญ่รับทราบภาระค่าใช้จ่ายก่อนตัดสินใจรับบริการแต่ไม่ทราบว่าสามารถตรวจสอบระดับราคาเทียบกับโรงพยาบาลแห่งอื่น พบว่ามีความแปรปรวนของค่าใช้จ่ายส่วนเพิ่มเป็นสิบเท่าในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าของแต่ละโรงพยาบาล ทำให้กลุ่มนี้ส่วนใหญ่รายงานว่าค่าใช้จ่ายดังกล่าวเป็นภาระแก่ครอบครัวแม้ไม่สามารถบอกได้ว่าถึงขั้นทำให้ครัวเรือนเป็นหนี้สินหรือล้มละลายหรือไม่ แต่ก็ส่งผลให้ผู้ป่วยรายใหม่ส่วนหนึ่งไม่แนะนำให้ผู้อื่นมาใช้บริการในโรงพยาบาลเอกชนแห่งนั้นๆ อีก อย่างไรก็ดีแม้จะยังคงมีประเด็นเรื่องของภาระค่าใช้จ่ายส่วนเพิ่มที่เกิดขึ้น ผู้ป่วยและญาติส่วนใหญ่มีความพึงพอใจต่อบริการที่ได้รับในระดับสูงและส่วนใหญ่ยังยินดีที่จะแนะนำให้ผู้อื่นมาใช้บริการต่อไป