วิทยาการระบาดโรคไข้เลือดออกในหมู่บ้านห้วยไร่ ตำบลแม่ไร่ อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย พ.ศ. 2550

Abstract

การศึกษาเชิงวิทยาการระบาดครั้งนี้เพื่อทราบลักษณะการเกิดโรคในผู้ป่วย การกระจายโรค แหล่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรค และค้นหาผู้ป่วยและผู้สัมผัสโรคในชุมชนเพื่อให้การรักษาลดการแพร่กระจายของโรค เพื่อหาแนวทางในการควบคุมและป้องกันโรคไม่ให้แพร่กระจายต่อไป การศึกษาทำในหมู่บ้านห้วยไร่-ซาเจ๊ะ ตำบลแม่ไร่ อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ในช่วงวันที่ 21 พฤษภาคม ถึงวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2550- เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา การวิเคราะห์ข้อมูลใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS version 12 for window คำนวณหาจำนวน ค่าร้อยละ อัตราส่วน ค่าเฉลี่ย ครอส-แทบ และไฆ-สแควร์ ผู้ป่วยทั้งสิ้น 568 ราย จำแนกเป็นผู้ป่วยเข้าข่าย 525 ราย และผู้ป่วยยืนยัน 63 ราย อัตราป่วย 492.33 ต่อประชากรแสนคน และอัตราป่วยตายร้อยละ 0.17 มีผู้ป่วยหลังจากรายแรกกระจายทั้งหมู่บ้าน 534 ราย ที่เหลือกระจายในตำบลอื่น อายุผู้ป่วยเฉลี่ย 24.88 ปี (ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน =16.82) กระจายในทุกกลุ่มอายุ อายุต่ำสุด 1 เดือนสูงสุด 84 ปี อัตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง 1 : 1.24 อาการไข้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดกระดูกและข้อต่อ มีจุดเลือดที่ผิวหนังและผลการทดสอบผลรัดแขน ไม่แตกต่างกันในผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่ม ปัจจัยการตรวจพบผื่นตามลำตัว จำนวนเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดในกลุ่มผู้ป่วยไข้เลือดออกมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ค่าพี < 0.005 สาเหตุที่จำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นและกระจายอยู่ในทั้งหมู่บ้าน ได้แก่ การควบคุมแหล่งเพาะพันธ์ยุงลายในรัศมี 100 เมตร ไม่เพียงพอสำหรับการกำจัดยุงตัวแก่ พบภาชนะบรรจุน้ำภายในบ้านและบริเวณรอบบ้านของชุมชนที่ไม่มีฝาปิด ลักษณะพื้นที่เป็นชุมชนแออัด และที่ราบเชิงเขามีแหล่งรังโรคหลากชนิด ประกอบกับปีนี้ฝนมาเร็วเท่ากับเพิ่มแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลาย ประชาชนเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องไข้เลือดออก มีความเชื่อด้านสุขภาพในเรื่องการแพทย์จากประสบการณ์ที่สั่งสมตั้แต่รุ่นบรรพบุรุษ ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่มีสิทธิ์ใดๆ ในหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า มีการเคลื่อนย้ายของกลุ่มบุคคลเข้าออกในชุมชน การสร้างความมีส่วนร่วมในการจัดระบบบริการด้านสุขภาพระหว่างชุมชนท้องถิ่น รวมถึงการมีดุลยภาพในการพึ่งตนเองด้านสุขภาพของกลุ่มชาติพันธ์ เป็นเครื่องมือในการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคติดต่อในระดับชุมชน