ลักษณะทางสังคมและเศรษฐกิจ การใช้บริการสุขภาพและผลลัพธ์ของการมีครรภ์ ระหว่างมารดาวัยรุ่นกับมารดาวัยผู้ใหญ่ ในโรงพยาบาลสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

Abstract

การศึกษาเปรียบเทียบข้อมูลลักษณะทางสังคมและเศรษฐกิจ การใช้บริการสุขภาพ และผลลัพธ์ของการมีครรภ์ของสตรีอายุ 13-19 ปี กับสตรีอายุ 20-25 ปี ที่ได้จากการสัมภาษณ์และจากเวชระเบียนของสตรีอายุ 13-25 ปี ที่มาคลอดที่โรงพยาบาลสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ในช่วงวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2549 ถึงวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2550 ได้มารดาวัยรุ่น 150 ราย และมารดาวัยผู้ใหญ่ 255 ราย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนาและนำเสนอเป็นจำนวน ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้การทดสอบไฆ-สแควร์ หรือ Fisher's exact test ในการเปรียบเทียบสัดส่วนของข้อมูลมารดาทั้ง 2 กลุ่ม ตัวอย่างการศึกษากลุ่มมารดาวัยรุ่นมีอายุเฉลี่ย 17.5 ปี ร้อยละ 54.0 มีอายุ 18-19 ปี และร้อยละ 9.3 มีอายุ 13-15 ปี มารดาวัยรุ่นมีระดับการศึกษาสูงกว่า แยกกันอยู่กับสามี มีอาชีพไม่มั่นคง รายได้ครอบครัวไม่เพียงพอ และไม่มีบ้านเป็นของตัวเอง ในสัดส่วนที่มากกว่ามารดาวัยผู้ใหญ่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การมาฝากครรภ์ครบ 4 ครั้งตามเกณฑ์และการกินยาเสริมธาตุเหล็กอย่างสม่ำเสมอพบในกลุ่มมารดาวัยรุ่นต่ำกว่ากลุ่มมารดาวัยผู้ใหญ่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ มารดาวัยรุ่นตั้งครรภ์เป็นครรภ์แรก มีความเครียด มีความไม่พร้อมในการตั้งครรภ์และมีประวัติแท้งมากกว่ากลุ่มมารดาวัยผู้ใหญ่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับผลลัพธ์ของการตั้งครรภ์พบว่า มารดาวัยรุ่นมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างมีครรภ์โดยเฉพาะภาวะเลือดจาง น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นน้อย และทารกน้ำหนักตัวน้อย มากกว่ามารดาวัยผู้ใหญ่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เนื่องจากวัยรุ่นเป็นมารดาที่มีภาวะเสี่ยง ควรให้การดูเลก่อนคลอดเป็นพิเศษเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น การส่งเสริมให้หญิงวัยรุ่นตั้งครรภ์ในช่วงอายุที่เหมาะน่าจะช่วยลดภาวะเสี่ยงจากการมีครรภ์และการคลอดลงได้