วิวัฒนาการของความร่วมมือภายใต้แนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียวในประเทศไทย

Abstract

แนวคิด “สุขภาพหนึ่งเดียว” (One Health) เป็นแนวคิดที่มีเป้าหมายสำคัญในการเสริมสร้างการปฏิบัติงานร่วมกันระหว่างสหสาขาวิชาของทุกภาคส่วนและทุกระดับเพื่อนำไปสู่การมีสุขภาพที่ดีแบบองค์รวม โดยตระหนักถึงความสัมพันธ์ระหว่างสุขภาพคน สัตว์และสิ่งแวดล้อมที่มีความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงเป็นหนึ่งเดียวกัน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเรียบเรียงและทำความเข้าใจถึงวิวัฒนาการของแนวคิด “สุขภาพหนึ่งเดียว” ในประเทศไทยโดยวิธีการทบทวนเอกสาร การสังเกตและการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการศึกษาพบว่าประเทศไทยมีความร่วมมือในการป้องกันและควบคุมโรคระหว่างสาธารณสุขและปศุสัตว์มาอย่างยาวนาน ซึ่งเป็นรากฐานในการขยายความร่วมมือระหว่างสหสาขาวิชาในการรับมือกับการระบาดของโรคไข้หวัดนกในปีพ.ศ.2547-2549 จนกระทั่งมีการรับเอาแนวคิด “One Health” และบัญญัติคำในภาษาไทยว่า “สุขภาพหนึ่งเดียว” ซึ่งบรรจุเข้าสู่แผนยุทธศาสตร์เตรียมความพร้อม ป้องกันและแก้ปัญหาโรคติดต่ออุบัติใหม่แห่งชาติ(พ.ศ.2556-2559)ในปีพ.ศ.2555 อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันการรับรู้แนวคิด “สุขภาพหนึ่งเดียว” ยังจำกัดอยู่ในเฉพาะหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพและการป้องกันควบคุมโรค อีกทั้งผู้ที่รับรู้ยังมีความเข้าใจความหมายและขอบเขตของแนวคิดที่แตกต่างกัน รวมทั้งยังขาดตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม ผลการศึกษานี้นำไปสู่ข้อเสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทำการปรับปรุงและกำหนดกลยุทธ์ในการถ่ายทอดแนวคิด “สุขภาพหนึ่งเดียว” ที่ถูกต้องให้กับผู้ที่เกี่ยวข้อง ประยุกต์และแปรแนวคิด “สุขภาพหนึ่งเดียว” ไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมและเกิดประโยชน์สูงสุดอย่างยั่งยืน