การเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงในการศึกษาของแพทย์ชนบท: กรณีศึกษาศูนย์แพทยศาสตรศึกษา ชั้นคลินิก โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา

Abstract

กำลังคนด้านสุขภาพเป็นหัวใจสำคัญของระบบสุขภาพ แต่ปัจจุบัน ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยมีปัญหาการขาดแคลนและการกระจายกำลังคนด้านสุขภาพ โดยเฉพาะการขาดแคลนแพทย์ในชนบท ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษขององค์การสหประชาชาติและความเป็นธรรมในการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพ ทั้งนี้ การแก้ปัญหาการขาดแคลนแพทย์ในชนบทนั้น จะต้องทำอย่างเป็นระบบ เริ่มตั้งแต่การวางแผนจัดการศึกษาให้สามารถผลิตแพทย์ได้อย่างมีคุณภาพ รัฐบาลไทยได้ริเริ่มจัดทำโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทโดยพัฒนารูปแบบความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุขและมหาวิทยาลัยเพื่อแก้ไขปัญหานี้ตั้งแต่ปีพ.ศ.2537 บทความวิชาการนี้มุ่งหมายในการนำเสนอกรณีศึกษาของการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงที่ดีของศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ซึ่งใช้วิธีการจัดกิจกรรม “ค่ายสร้างเสริมประสบการณ์นักศึกษาแพทย์” เป็นกิจกรรมเสริมหลักสูตรที่ใช้กระบวนการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง ผลลัพธ์ของกิจกรรมนี้ส่งผลให้นักศึกษาแพทย์เข้าใจประชาชนแบบองค์รวม คุ้นเคยกับบริบทของชุมชนชนบท และจูงใจให้บัณฑิตแพทย์มีความพึงพอใจในการทำงานในพื้นที่ชนบท รวมทั้งพัฒนาคุณลักษณะบัณทิตแพทย์ให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบทและความต้องการในศตวรรษที่ 21ซึ่งผลของกิจกรรมนี้ยังส่งผลต่อการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงของอาจารย์แพทย์อีกด้วย ดังนั้นสถาบันการศึกษาสำหรับแพทย์และบุคลากรด้านสุขภาพอื่นๆควรจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตรเพื่อให้นักศึกษาที่จะเป็นบุคลากรด้านสุขภาพในอนาคตมีประสบการณ์ในการทำงานในชนบทและทำงานร่วมกับทีมสหสาขาวิชาชีพมากขึ้น โดยกระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงศึกษาธิการอาจพิจารณาให้เป็นนโยบายเพื่อพัฒนาการศึกษาของบุคลากรด้านสุขภาพในศตวรรษที่ 21 ต่อไป ทั้งนี้การจัดกิจกรรมดังกล่าวจะต้องมีการประเมินผลลัพธ์อย่างเป็นระบบและต่อเนื่องเพื่อประโยชน์ในการพัฒนากิจกรรมเสริมหลักสูตรให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น