สถานการณ์และประเด็นสุขภาพแรงงานอีสาน

Abstract

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นภูมิภาคที่มีการย้ายถิ่นแรงงานมาก จึงก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านกายภาพ สังคม ตลอดจนมีผลกระทบต่อสุขภาวะทั้งปัจเจกบุคคล ครัวเรือน และชุมชน บทความนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอสถานการณ์ ประเด็นวิจัยและยุทธศาสตร์ เพื่อนำไปสู่การป้องกันและแก้ไขปัญหาสุขภาพอันสืบเนื่องจากการย้ายถิ่นแรงงาน ในปัจจุบันมีแรงงานในระบบ และนอกระบบ แรงงานนอกระบบไม่ได้รับการคุ้มครองและมีรูปแบบการจ้างเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์เช่นกันกล่าวคือ แรงงานบางส่วนที่ทำงานในภาคอุตสาหกรรม ถูกกีดกันมิให้เข้าสู่ระบบการคุ้มครอง (ประกันสังคม) โดยจัดจ้างระยะสั้นอย่างที่ไม่เกินเวลาทดลองงาน ซึ่งนำไปสู่ประเด็นวิจัย ที่ควรพิจารณา ได้แก่ สถานการณ์และรูปแบบแรงงานที่หลากหลาย การจำแนกประเภทแรงงานที่สอดคล้องกับระบบการดูแลสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพเพื่อนำมาสู่การสร้างมาตรการการสร้างเสริมสุขภาพในกลุ่มแรงงาน สถานประกอบการ ไม่ปฏิบัติตามกฎข้อบังคับด้านความปลอดภัยจากการทำงาน โดยเฉพาะแหล่งขนาดกลางและขนาดเล็กที่เปลี่ยนแปลงเร็ว ยากแก่การติดตามตรวจสอบจากภาครัฐ จำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากชุมชนและหน่วยบริการสุขภาพในระดับพื้นที่ ซึ่งนำมาสู่ประเด็นวิจัยการพัฒนาระบบติดตามเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพแรงงานและความปลอดภัยจากการทำงานที่เป็นไตรภาคี การพัฒนาการคุ้มครองแรงงาน โดยชุมชนและแรงงานในอุตสาหกรรมชุมชนหรือรัฐวิสาหกิจชุมชน การศึกษาวิจัยแนวทางการคุ้มครองแรงงานจากการทำงานเสี่ยงภัย แนวทางการฟื้นฟูภาวะสุขภาพผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการทำงานโดยมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน และการศึกษาวิจัยภาวะสุขภาพและความปลอดภัยแรงงานในภาคบริการ เพื่อกำหนดทิศทางและมาตรการดูแลด้านสุขภาพ ด้วยรูปแบบการย้ายถิ่นฐานในภูมิภาค นอกภูมิภาคและต่างประเทศที่เป็นการย้ายถิ่นชั่วคราวและถาวร แต่ไม่แจ้งย้ายที่อยู่ ทำให้ระบบบริการสุขภาพและระบบอื่นที่เกี่ยวข้องที่มีอยู่ในปัจจุบันไม่สามารถครอบคลุมและตอบสนองความต้องการ จำเป็นต้องพัฒนาหรือจัดระบบบริการที่เหมาะสม โดยเฉพาะการเข้าถึงระบบบริการ ตลอดจนการรับรู้ข่าวสารทั้งสิทธิด้านสุขภาพและข้อมูลการดูแลสุขภาพ จึงควรศึกษาวิจัยรูปแบบการให้ความรู้เรื่องสิทธิแรงงานในระดับชุมชน การพัฒนาศักยภาพด้านทักษะการดำรงชีวิตในบริบทสังคมและสิ่งแวดล้อมที่แตกต่าง การพัฒนาบทบาทชุมชนและหน่วยงานในการเฝ้าระวังด้านสุขภาพและการสร้างเสริมศักยภาพแรงงานในการดูแลสุขภาพ ยุทธศาสตรท์ที่ควรกำหนดคือ การสร้างเสริมสุขภาวะให้แรงงานในชุมชน และการเสริมสร้างสุขภาวะให้แรงงานในชุมชน และการเพิ่มศักยภาพแรงงานย้ายถิ่น โดยยุทธศาสตร์การเสริมสร้างสุขภาวะ ประกอบด้วยประเด็นวิจัยสถานการณ์แรงงานด้านสุขภาพ และการจำแนกกลุ่มแรงงานที่สอดคล้องกับระบบการดูแลสุขภาพ ผลกระทบของนโยบายการค้าเสรีและรูปแบบการผลิตแบบใหม่ต่อภาวะสุขภาพ ระบบติดตามและเฝ้าระวังปัญหาด้านสุขภาพแรงงานและความปลอดภัยจากการทำงานในสถานประกอบการ การคุ้มครองสุขภาพแรงงานในอุตสาหกรรมระดับชุมชนและวิสาหกิจชุมชนโดยชุมชน การคุ้มครองและฟื้นฟูแรงงานที่ทำงานเสี่ยงภัย การสร้างการรับรู้เรื่องสิทธิแรงงานด้านสุขภาพในระดับชุมชน