บทคัดย่อ
สถานการณ์เด็กอ้วนของอำเภอหาดใหญ่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนส่งผลกระทบมากขึ้นในอนาคต การป้องกันควบคุมโรคอ้วนด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่มีประสิทธิผลจะต้องจัดกระทำในหลายระดับและหลายองค์ประกอบ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง ชนิด 2 กลุ่มไม่เท่าเทียมกันวัดก่อนและหลังการทดลอง วัตถุประสงค์หลักเพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรมสุขภาพและน้ำหนักที่ลดลงของเด็กมัธยมศึกษาตอนต้นที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐานก่อนและหลังเข้าโปรแกรม และศึกษาผลของโปรแกรมด้านนโยบายผู้บริหารโรงเรียน สิ่งแวดล้อมด้านกายภาพในโรงเรียน อิทธิพลจากเพื่อน ระบบบริการสุขภาพ โปรแกรมผู้จำหน่ายอาหารในโรงเรียน โปรแกรมเด็กที่มีน้ำหนักเกินและโปรแกรมพ่อแม่ผู้ปกครอง กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ผู้บริหารโรงเรียน สิ่งแวดล้อมด้านกายภาพในโรงเรียน กลุ่มเพื่อน ระบบบริการสุขภาพ ผู้จำหน่ายอาหารในโรงเรียน พ่อแม่ผู้ปกครอง และกลุ่มตัวอย่างหลักคือ นักเรียนชายและหญิงที่มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน กำลังศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ในเขตพื้นที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 51 คน และกลุ่มควบคุม51 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ประกอบด้วยนโยบายผู้บริหาร การพัฒนาสิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ อิทธิพลจากกลุ่มเพื่อน ระบบบริการสุขภาพ โปรแกรมพ่อแม่ผู้ปกครอง โปรแกรมผู้จำหน่ายอาหารและโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเด็กที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน ช่วงเดือนกรกฎาคม 2557 ถึง 28 กุมภาพันธ์ 2558 วิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบพฤติกรรมสุขภาพและน้ำหนักที่ลดลง ก่อน-หลังเข้าโปรแกรม ด้วยสถิติ Wilcoxon Signed Ranks Test และMann-Whitney U Test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพในนโยบายผู้บริหารโรงเรียน การพัฒนาสิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ ระบบบริการสุขภาพ และผู้จำหน่ายอาหารในโรงเรียน ผลการวิจัยพบว่า หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีระดับพฤติกรรมสุขภาพด้านการบริโภคอาหารดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p<.05 ส่วนระดับพฤติกรรมสุขภาพด้านการออกกำลังกาย กลุ่มทดลองดีกว่ากลุ่มควบคุมที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ p=.05 และผลของโปรแกรมต่อการลดน้ำหนักพบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยอันดับที่ของน้ำหนักลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.05) ส่วนกลุ่มควบคุมมีค่าเฉลี่ยอันดับที่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.05) จากผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพส่งผลให้เด็กมัธยมศึกษาตอนต้นที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่ดีขึ้นและน้ำหนักลดลง
บทคัดย่อ
The incidence of childhood obesity in Hat Yai District, has become increasingly
high and its effects are likely to worsen in the future. To control and prevent obesity
effectively by behavioral changes, various levels of control and factors are needed.
This quasi-experiment are two-group pretest-posttest non-equivalent control. The
main objectives of the study were to compare health behavior and weight loss among
secondary school students whose weights were higher than the standard body weights
before and after participating in the programs, and to investigate the results of the
programs in terms of policy of school administrators, school physical environments,
peer influence, health service systems, school food sellers program, overweight
students program, and parents and guardians program. The subjects consisted of
school administrators, school physical environments, peer groups, health service
systems, school food sellers, parents and guardians. The key subjects were male and
female secondary school students with body weights higher than the standard body
weights in Hat Yai District, Songkhla Province. There were 51 students in each group of
the control and the experimental groups. The behavioral change tools consisted of
administrative policy, physical environmental development, peer influence, health
service systems, parents program, food sellers program, and health behavioral change
program for overweight children. The experiment was from July 2014 to February
2015. The general data were analyzed with frequency and percentage, health
behavior and weights before and after the experiment were compared using Wilcoxon
Signed Ranks Test and Mann-Whitney U Test. Analysis was performed with qualitative
data on school administrative policy, physical environmental development, health
service system, and food sellers in the school.
The study found that after the experiment, the experimental group had a
higher level of health behavior in food consumption than the control group at a
statistically significant level of p<.05, the level of health behavior in exercise for the
experimental group was also higher than that for the control group at the level of
p=.05. The effects of the programs on weight loss revealed that the average of
ordinal scale for the experiment group decreased with a statistic significance of (p<
0.05) while that for the control group increased with a statistic significance of (p< 0.05).
The results of the study indicate that the health behavioral change program
improved health behavior among the overweight secondary school students, and
decreased their weights.
