สถานการณ์ Hospice care ในประเทศไทย

Abstract

การจัดบริการการบริบาลเพื่อคุณภาพชีวิตระยะท้ายสำหรับผู้ป่วยระยะท้ายในประเทศไทย ยังไม่เป็นที่รู้จักกันกว้างขวาง แต่มีพัฒนาการมาในระดับหนึ่งโดยเฉพาะในระบบบริการการดูแลสุขภาพของรัฐ บริบทของการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายในประเทศไทยมีความเฉพาะตัวซึ่งส่งผลต่อการนิยาม Hospice care โดยเฉพาะในเรื่องใครคือผู้ป่วยระยะท้าย พัฒนาการ และจุดเน้นของการดูแลแบบประคับประคอง ตลอดจนรูปแบบที่พบของการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายในประเทศไทย ซึ่งควรให้มีการทำความเข้าใจด้วยนิยามที่ชัดเจน และสร้างเสริมความเข้าใจที่สอดคล้องไปกับทิศทางที่ต้องการในการพัฒนาระบบบริการสุขภาพของประเทศ จากการศึกษาโดยการเยี่ยมสำรวจพื้นที่ 12 เขตบริการ การสนทนากับผู้ทรงคุณวุฒิ และผู้มีประสบการณ์ตรงในการให้การดูแลผู้ป่วยระยะท้ายในประเทศไทย ในระหว่างปี พ.ศ.2559–2560 รวมถึงการเข้าไปศึกษาเชิงลึกในรูปแบบกรณีศึกษาในสถานพยาบาลหลายแห่งที่มีการจัดการดูแลผู้ป่วยระยะท้าย พบว่า รูปแบบของการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายโดยการดูแลแบบประคับประคองในประเทศไทยมีทั้งที่เป็นบริการผู้ป่วยใน (Inpatient care), บริการผู้ป่วยนอก (Outpatient care) และบริการดูแลสุขภาพผู้ป่วยที่บ้าน (Home health care) กระนั้นพบว่าการจัดบริการเหล่านี้ในประเทศไทยแม้จะแตกต่างกันในเชิงรูปแบบของการให้บริการในการดูแลผู้ป่วย โดยทั่วไปยังคาดหวังหรือมีจุดมุ่งหมายเพื่อการหายจากโรคหรือควบคุมโรคเพื่อสุขภาพในระยะยาวของผู้ป่วย ดังนั้น ความพยายามในการให้นิยามของการจัดบริการการบริบาลเพื่อคุณภาพชีวิตระยะท้าย หรือ Hospice care จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อเป็นนิยามเชิงปฏิบัติการที่เหมาะสมต่อการนำสู่การใช้ประโยชน์เพื่อการจัดการระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยให้ดียิ่งขึ้นต่อไป