การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยนอกโรคหัวใจล้มเหลวโดยสหสาขาวิชาชีพ

Abstract

ภาวะหัวใจล้มเหลว เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขทั่วโลก การดูแลโดยทีมสหสาขาวิชาชีพส่งผลเพิ่มอัตราการได้รับยาตามมาตรฐาน ลดความเสี่ยงต่อการนอนโรงพยาบาลจากภาวะหัวใจล้มเหลวและการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุและเพิ่มคะแนนคุณภาพชีวิตดีแก่ผู้ป่วย แต่เนื่องจากปัญหาด้านจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้น การไม่มีแนวทางในการดูแลผู้ป่วย ส่งผลให้เกิดปัญหาการจัดการข้อมูล การบันทึกข้อมูลผู้ป่วยซ้ำซ้อนและเป็นอุปสรรคต่อการรวบรวมข้อมูลเพื่อการรายงานภาระงานและการพัฒนาเป็นผลงานทางวิชาการ การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมจากบุคลากรในคลินิกรักษ์หัวใจ บุคลากรนอนคลินิกรักษ์หัวใจ ผู้ป่วยหรือญาติผู้ดูแล การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโดยสหาสาขาวิชาชีพและแนวทางเวชปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวในคลินิก การพัฒนาระบบจัดการข้อมูลผู้ป่วยและเครื่องมือต่างๆ และการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ระหว่างก่อน-หลังได้รับการดูแลจากคลินิกรักษ์หัวใจ ผลการศึกษาจากการสำรวจปัญหาพบว่าปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการจัดการข้อมูลเป็นปัญหาที่สำคัญที่สุด ได้แก่ การจัดเก็บข้อมูล การบันทึกและรายงานข้อมูลผลการทำงานซ้ำซ้อนและการสื่อสารระหว่างบุคลากรในหน่วยงานและปัญหาการติดตามผู้ป่วย จากนั้นนำมาพัฒนาระบบฐานข้อมูลผู้ป่วย การจัดทำแนวทางเวชปฏิบัติฯ และการพัฒนาเครื่องมืออื่นๆ ที่ช่วยในการดูแลผู้ป่วย ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลจากคลินิกรักษ์หัวใจเป็นเวลาอย่างน้อย 6 เดือน จำนวนทั้งหมด 100 คน เป็นเพศชายร้อยละ 58.00 มีอายุเฉลี่ย 61.92 + 15.75 ปี ค่า EF (ejection fraction) เฉลี่ยร้อยละ 30.80 + 8.48 โดยมีสาเหตุของภาวะกล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรงมากที่สุดคือจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (ร้อยละ 70.0) การประเมินผลสัมฤทธิ์เชิงกระบวนการทุกด้านดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ คะแนนความรู้ในการดูแลตนเอง ค่าตัวชี้วัดของการรักษาด้วยยาตามแนวทางเวชปฏิบัติสูงขึ้น (ร้อยละ 64.35 + 38.25 และร้อยละ 88.50 + 21.76, p=0.009) ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันดีขึ้น (NYHA class I) จำนวนมากขึ้น ผู้ป่วยมีสมรรถภาพทางร่างกายดีขึ้น (6-minute walk test) ปัญหาที่เกี่ยวเนื่องจากยาพบทั้งหมด 134 ปัญหา โดยปัญหาที่เกี่ยวเนื่องจากยาที่พบบ่อยที่สุด คือ การได้รับยาในขนาดที่ต่ำเกินไป (ร้อยละ 47.00) ความร่วมมือในการใช้ยา (ร้อยละ 37.00) และการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา (ร้อยละ 21.00) ผู้ป่วยได้รับการแก้ไขปัญหาส่วนใหญ่แพทย์ปรับยาร่วมกับเภสัชกรให้คำแนะนำผู้ป่วย (ร้อยละ 61.94) ปัญหาส่วนใหญ่ได้รับการแก้โดยสมบูรณ์ (ร้อยละ 70) และบางส่วนรอการติดตามผล (ร้อยละ 29.00) ผลสัมฤทธิ์หลังการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยในคลินิกรักษ์หัวใจ พบว่าผู้ป่วยมีมีอัตราการนอนโรงพยาพบาลลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ร้อยละ 33 และร้อยละ 8, p<0.001) และส่งผลให้มีค่าใช้จ่ายการนอนรักษาพยาบาลลดลง 8,839.72 บาทต่อคน ผู้ป่วยมีคะแนนคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและมีความพึงพอใจต่อการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยในระดับดี-ดีมากที่สุด