บทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยพัฒนาระบบทะเบียนการให้บริการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียมและการฟื้นฟูสมรรถภาพของประเทศไทย ซึ่งแบ่งเป็น 3 ระยะในเวลา 5 ปี ประกอบด้วย ระยะที่ 1 เป็นการสร้างความร่วมมือกำหนดแนวทางมาตรฐานการให้บริการ พัฒนาแบบเก็บข้อมูล ออกแบบและวางระบบทะเบียน เก็บข้อมูลกรณีผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเก่าย้อนหลัง 5 ปี จำนวนประมาณ 800 ราย และผู้ป่วยใหม่ปี 2559-60 จำนวนประมาณ 150 ราย แล้วทดลองบันทึกข้อมูลเข้าระบบ วิเคราะห์และออกรายงานประจำปีเบื้องต้น ซึ่งใช้เวลา 18 เดือน ส่วนระยะที่ 2-3 เป็นการปรับปรุงจุดอ่อนของระบบและบันทึกข้อมูลบริการอย่างเป็นระบบ รวมทั้งการออกรายงานเพื่อการสะท้อนกลับในการพัฒนาระบบบริการ รวมถึงการสร้างความร่วมมือเพื่อความยั่งยืนของระบบ โดยรายงานฉบับนี้เป็นผลการดำเนินงานระยะที่ 1 ทั้งนี้ การศึกษาวิเคราะห์ทางคลินิกจะเป็นแบบเฝ้าสังเกตการณ์ (Observational clinical study) ทั้งในผู้ป่วยเก่าที่เคยได้รับการผ่าตัดไปแล้วซึ่งจะศึกษาข้อมูลแบบย้อนหลัง (Retrospective study) และผู้ป่วยใหม่ที่เข้ารับการผ่าตัดจะศึกษาข้อมูลแบบไปข้างหน้า (Prospective study) โดยรวบรวมข้อมูลด้วยแบบฟอร์มที่กำหนด จากเวชระเบียน พร้อมทั้งมีการสัมภาษณ์คุณภาพชีวิตเปรียบเทียบก่อนผ่าและหลังผ่าตัดโดยใช้แบบสอบถาม Pedsql, EQ5D, HUI แล้วบันทึกลงระบบทะเบียนที่พัฒนาขึ้น เพื่อการวิเคราะห์และออกรายงานอย่างเป็นระบบ ผลการวิจัยและพัฒนาระยะที่ 1 ในด้านการพัฒนาระบบทะเบียนการให้บริการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียม คณะผู้วิจัยจาก 11 หน่วยบริการ ได้ใช้ “ร่างเกณฑ์มาตรฐานการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียม” ที่จัดทำโดยคณะอนุกรรมการโรคหู โสตประสาท การทรงตัว และการได้ยิน ภายใต้ราชวิทยาลัยโสต ศอนาสิกแพทย์แห่งประเทศไทย เป็นมาตรฐานเกณฑ์ข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ที่อ้างอิง ซึ่งจะวิเคราะห์ร่วมกับเกณฑ์การให้สิทธิ์เบิกจ่ายของแต่ละระบบหลักประกันสุขภาพ เมื่อร่วมกับประเด็นและเครื่องมือวัดผลลัพธ์ที่กำหนดจึงได้เป็นแบบฟอร์มเก็บข้อมูล จากนั้นได้พัฒนาระบบทะเบียนฯ ในรูปแบบ web-base โดยวางไว้บนฐานระบบข้อมูลที่ชื่อว่า thaicarecloud (www.thaicarecloud.org) ซึ่งพัฒนาขึ้นภายใต้ ความร่วมมือของกระทรวงสาธารณสุข โดยกรมการแพทย์ กับมหาวิทยาลัยขอนแก่น ในการเก็บข้อมูลการให้บริการ ณ วันที่ 31 สิงหาคม 2560 สามารถเก็บข้อมูลได้ 216 ราย จาก 11 หน่วยบริการ เป็นคิดเป็นร้อยละ 30 ของเป้าหมายระยะที่ 1 ที่ตั้งไว้จำนวน 725 ราย (รายเก่า 500 ราย และรายใหม่ 225 ราย) แต่มีข้อมูลสมบูรณ์ครบถ้วน ที่ใช้ในการวิเคราะห์และออกรายงานเบื้องต้น ได้เพียง 198 ราย ทั้งนี้เป็นผู้ป่วยเก่า 159 ราย และเป็นผู้ป่วยใหม่ 39 ราย ข้อมูลที่นำมาวิเคราะห์เบื้องต้นนี้ เป็นเพียงส่วนหนึ่งของผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียมจากหน่วยบริการต่างๆ ซึ่งทำให้เห็นแนวโน้มของผลลัพธ์การบริการฯ ในระดับหนึ่งเท่านั้น ซึ่งยังไม่สามารถสะท้อนภาพรวมงานศึกษาทางคลินิก หรือระบบบริการในระดับประเทศได้ ในขณะที่การจะใช้ฐานทะเบียนการผ่าตัดฝังประสาทหูเทียมนี้ มาเป็นเครื่องมือในการพัฒนาระบบบริการที่มุ่งปรับปรุงคุณภาพมาตรฐานบริการและผลลัพธ์ที่ดีและมีประสิทธิภาพ ตอบสนองการเข้าถึงบริการตามความจำเป็นได้อย่างเหมาะสม ยังจำเป็นต้องมีการปรับปรุงพัฒนาระบบ ตลอดจนความร่วมมือของผู้เกี่ยวข้องในระยะต่อไป
