บทคัดย่อ
การระบาดของไวรัสโควิด-19 ที่ผ่านมาเป็นโอกาสดีที่สะท้อนให้เห็นความจำเป็นในการพัฒนานโยบายและมาตรการทางสุขภาพที่ครอบคลุมกลุ่มประชากรทุกกลุ่ม โครงการการพัฒนานโยบายสุขภาพแรงงานข้ามชาติเพื่อตอบรับวิกฤตโรคระบาด: กรณีศึกษาไวรัสโควิด-19 มีเป้าหมายเพื่อหามาตรการทางนโยบายที่ยกระดับประสิทธิภาพการรับมือภัยทางสุขภาพในอนาคต ระเบียบวิธีวิจัยเป็นแบบผสมเชิงปริมาณและคุณภาพ ประกอบด้วยการสำรวจเก็บข้อมูลแบบพบหน้าจากกลุ่มประชากรแรงงานข้ามชาติในเขตเมือง จำนวน 415 คน ช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม พ.ศ. 2563 ร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึกนักวิชาการ เอ็นจีโอ ตัวแทนภาครัฐและเอกชน จำนวน 9 คน ประกอบกับการวิจัยเชิงเอกสารเปรียบเทียบนโยบายบริหารจัดการแรงงานข้ามชาติของประเทศสิงคโปร์ เกาหลีใต้ เยอรมนี องค์กรแรงงานระหว่างประเทศและธนาคารโลก ข้อค้นพบจากงานวิจัย คือ ช่วงการระบาดใหญ่กลุ่มประชากรแรงงานข้ามชาติในเขตเมือง เป็นกลุ่มเปราะบางและมีความเสี่ยงทางสุขภาพจากสภาพแวดล้อมในการทำงานและที่อยู่อาศัย กลุ่มสำรวจประเมินว่าตนเองมีสุขภาพค่อนข้างแข็งแรง แต่มีความต้องการทางสุขภาพชัดเจนว่าด้วยความเจ็บป่วยและการบาดเจ็บจากการทำงาน รวมทั้งการวางแผนครอบครัว ผู้เชี่ยวชาญเห็นร่วมกันว่า ในช่วงเผชิญหน้ากับการระบาดมาตรการเชิงรุกมีความสำคัญและระบบบริหารจัดการแรงงานข้ามชาติแบบองค์รวมช่วยบรรเทาผลกระทบจากวิกฤตได้ สอดคล้องกับผลการเปรียบเทียบนโยบายในต่างประเทศซึ่งพบว่าประเทศที่พัฒนาระบบคุ้มครองทางสังคมที่พร้อมรับมือวิกฤต (Shock Responsive Social Protection System) มีศักยภาพในการรับมือไวรัสโควิด-19 ได้ดีกว่า ข้อเสนอเชิงนโยบายเน้นมาตรการเชิงรุกมากขึ้นในการส่งต่อข้อมูลข่าวสารสุขภาพและความช่วยเหลือไปให้ถึงชุมชนแรงงานข้ามชาติ การคุ้มครองสิทธิแรงงานที่เข้มข้นขึ้นในภาวะวิกฤติ ระบบประกันสังคมและประกันสุขภาพที่ต้องเป็นตาข่ายคุ้มครองทางสังคมและสุขภาพอย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งระบบบริหารจัดการแรงงานข้ามชาติที่มุ่งเน้นความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคม และสุขภาพไปพร้อมกัน
