การทำนายสภาวะทางสุขภาพของแรงงานในสถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิงในเขตระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก เพื่อใช้เป็นแนวทางในการคัดกรองสุขภาพ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายผลต่อสุขภาพของแรงงานจากการรับสัมผัสสารประกอบ BTEX (Benzene, Toluene, Ethyl benzene, Xylene) ในสถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิงและนำผลงานวิจัยไปการหาแนวทางในการคัดกรองสุขภาพของแรงงาน เก็บข้อมูลจากพนักงานกลุ่มศึกษาที่ปฏิบัติงานในบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง จำนวน 100 คน และกลุ่มควบคุมที่ปฏิบัติงานนอกบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง จำนวน 100 คน เก็บข้อมูลโดยการใช้แบบสัมภาษณ์ ประเมินสาร BTEX ในบรรยากาศการทำงาน โดยใช้ Passive badge sampler และเก็บตัวอย่างสาร BTEX ในปัสสาวะ เก็บตัวอย่างเลือด เพื่อประเมินตัวบ่งชี้ทางชีวเคมี ผลการศึกษาพบว่า ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 68.5 อายุเฉลี่ย (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) เท่ากับ 27.78 (5.95) ปี ดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ ร้อยละ 32 สูบบุหรี่ ร้อยละ 21 และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ร้อยละ 17 สภาวะสุขภาพทางกายและทางจิตใจแข็งแรงดี ร้อยละ 85.0 และ 74.0 ส่วนใหญ่มีระยะเวลาในการทำงาน 1-2 ปี ร้อยละ 28 ทำงานมากกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน ร้อยละ 36 ทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์ ร้อยละ 55 อาการผิดปกติระบบต่างๆ ในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน คือ อาการระบบประสาท ร้อยละ 73 ระบบทางเดินหายใจ ร้อยละ 57.5 อาการระบบปัสสาวะ ร้อยละ 52.5 ตัวบ่งชี้การรับสัมผัสสาร BTEX โดยค่าเฉลี่ย (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) [ค่าต่ำสุด-สูงสุด] ของค่ากรดที ที มิวโคนิค เท่ากับ 431.232 (233.69) μg /g creatinine [59.71-1482.46 μg /g creatinine] ค่าโทลูอีนในปัสสาวะ เท่ากับ 0.011 (0.001) mg/ l [0.011-0.013 mg/ l] ค่ากรดฮิพพิวริค เท่ากับ 0.341(0.125) g/ g creatinine [0.061-0.772 g/ g creatinine] กรดแมนเดลิก เท่ากับ 0.062 (0.015) g/ g creatinine [0.03-0.11 g/ g creatinine] และ กรดเมทธิล ฮิพพิวริก เท่ากับ 0.414 (0.104) g/ g creatinine [0.20-0.88 g/ g creatinine] ตามลำดับ ค่าเฉลี่ย ± ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของค่าตัวบ่งชี้ทางชีวเคมีระหว่างกลุ่มรับสัมผัสและไม่รับสัมผัส ประกอบด้วย Hemoglobin (13.08 ± 1.67 g/ dL vs 13.29 ± 1.53 g/ dL), hematocrit (39.75 ± 5.41% vs , 39.95 ± 4.39%), red blood cell count (5.13 ± 0.77 mil/ μl vs 5.33 ± 0.62 mil/ μl), mean corpuscular volume (MCV) (78.82 ± 10.54 fl vs 78.38 ± 10.53 fl), Mean corpuscular hemoglobin (MCH) (26.85 ± 3.72 pg vs 27.69 ± 3.11 pg), mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) (33.34 ± 1.52 pg vs 33.53 ± 1.05 g/ dl), plt (283.91 ± 67.54 x103 cell/ ul vs 285.94 ± 62.80 x103cell/ ul), white blood cell (8.65 ± 2.46 x103/ ul vs 8.14 ± 1.82 x103/ ul), aspartate aminotransferase (AST) (29.63 ± 29.87 u/ l vs 36.30 ± 10.67 u/ l), alanine Aminotransferase (ALT) (33.88 ± 48.91 u/ l vs 36.15 ± 19.75 u/ l), blood urea nitrogen (17.72 ± 2.52 mg/ dl vs 12.72 ± 3.21 mg/ dl), creatinine (0.77 ± 0.17 mg/ dl vs 0.68 ± 0.14 mg/ dl), HbA1C (5.72 ± 1.06 vs 5.45 ± 0.94), acetylcholinesterase (7.38 ± 1.73 u/ ml vs 7.85 ± 1.49 u/ ml) และ cardiac troponin (0.49 ± 0.03 ng/ ml vs 0.51 ± 0.08 ng/ ml). การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (Multiple logistic regression) พบว่า เพศหญิง [P = 0.001, OR = 2.946 (95% CI 1.586,5.471)] มีผลกระทบต่อค่า MCH พบว่า เพศหญิง [P = 0.043, OR = 2.683 (95% CI 1.032,6.979)] มีผลกระทบต่อค่า MCHC การเติมน้ำมันเชื้อเพลิงรถตู้ 11 คันขึ้นไปต่อวัน [P = 0.019, OR = 3.952 (95% CI 1.252,12.479)] มีผลกระทบต่อค่า WBC การไม่สวมหน้ากาก [P = 0.021, OR = 4.797 (95% CI 1.264, 18.211)] มีผลกระทบต่อค่า BUN จำนวนชั่วโมงการทำงานต่อวันมากกว่า 8 ชั่วโมง P = 0.032, OR = 3.122 (95% CI 1.101, 8.851)] ผลกระทบต่อค่า SGPT การปฏิบัติงานบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง P = 0.044, OR = 2.618 (95% CI 1.028-6.667)] มีผลกระทบต่อค่า Acetylcholinesterase enzyme การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (Multiple logistic regression) ของตัวแปรต้นกับอาการต่าง ๆ พบว่า การทำงานล่วงเวลามากกว่า 6 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ [P = 0.067, OR = 2.212 (95% CI 945,5.177)] และการไม่สวมรองเท้าหุ้มส้น [P = 0.033, OR = 2.027 (95% CI 1.057-3.887)] มีผลกระทบต่อความผิดปกติของระบบประสาท และพบว่า ระยะเวลาในการนอนน้อยกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน [P = 0.008, OR = 2.932 (95% CI 11.1197,7.18)] และการทำงานล่วงเวลามากกว่า 6 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ [P = 0.019, OR = 2.932 (95% CI 1.197, 7.18)] มีผลกระทบต่อความผิดปกติของอาการทางจิตใจและอารมณ์ เนื่องจากปัจจัยเหล่านี้อาจเพิ่มความเสี่ยงในการพัฒนาระบบประสาท ความเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางจิตใจและอารมณ์ อาจเป็นผลมาจากการรับสัมผัส BTEX ดังนั้น ควรหาแนวทางในการเฝ้าระวังสิ่งแวดล้อมและสุขภาพพนักงานอย่างต่อเนื่อง