บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายผลต่อสุขภาพของแรงงานจากการรับสัมผัสสารประกอบ BTEX (Benzene, Toluene, Ethyl benzene, Xylene) ในสถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิงและนำผลงานวิจัยไปการหาแนวทางในการคัดกรองสุขภาพของแรงงาน เก็บข้อมูลจากพนักงานกลุ่มศึกษาที่ปฏิบัติงานในบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง จำนวน 100 คน และกลุ่มควบคุมที่ปฏิบัติงานนอกบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง จำนวน 100 คน เก็บข้อมูลโดยการใช้แบบสัมภาษณ์ ประเมินสาร BTEX ในบรรยากาศการทำงาน โดยใช้ Passive badge sampler และเก็บตัวอย่างสาร BTEX ในปัสสาวะ เก็บตัวอย่างเลือด เพื่อประเมินตัวบ่งชี้ทางชีวเคมี ผลการศึกษาพบว่า ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 68.5 อายุเฉลี่ย (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) เท่ากับ 27.78 (5.95) ปี ดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ ร้อยละ 32 สูบบุหรี่ ร้อยละ 21 และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ร้อยละ 17 สภาวะสุขภาพทางกายและทางจิตใจแข็งแรงดี ร้อยละ 85.0 และ 74.0 ส่วนใหญ่มีระยะเวลาในการทำงาน 1-2 ปี ร้อยละ 28 ทำงานมากกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน ร้อยละ 36 ทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์ ร้อยละ 55 อาการผิดปกติระบบต่างๆ ในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน คือ อาการระบบประสาท ร้อยละ 73 ระบบทางเดินหายใจ ร้อยละ 57.5 อาการระบบปัสสาวะ ร้อยละ 52.5 ตัวบ่งชี้การรับสัมผัสสาร BTEX โดยค่าเฉลี่ย (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) [ค่าต่ำสุด-สูงสุด] ของค่ากรดที ที มิวโคนิค เท่ากับ 431.232 (233.69) μg /g creatinine [59.71-1482.46 μg /g creatinine] ค่าโทลูอีนในปัสสาวะ เท่ากับ 0.011 (0.001) mg/ l [0.011-0.013 mg/ l] ค่ากรดฮิพพิวริค เท่ากับ 0.341(0.125) g/ g creatinine [0.061-0.772 g/ g creatinine] กรดแมนเดลิก เท่ากับ 0.062 (0.015) g/ g creatinine [0.03-0.11 g/ g creatinine] และ กรดเมทธิล ฮิพพิวริก เท่ากับ 0.414 (0.104) g/ g creatinine [0.20-0.88 g/ g creatinine] ตามลำดับ ค่าเฉลี่ย ± ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของค่าตัวบ่งชี้ทางชีวเคมีระหว่างกลุ่มรับสัมผัสและไม่รับสัมผัส ประกอบด้วย Hemoglobin (13.08 ± 1.67 g/ dL vs 13.29 ± 1.53 g/ dL), hematocrit (39.75 ± 5.41% vs , 39.95 ± 4.39%), red blood cell count (5.13 ± 0.77 mil/ μl vs 5.33 ± 0.62 mil/ μl), mean corpuscular volume (MCV) (78.82 ± 10.54 fl vs 78.38 ± 10.53 fl), Mean corpuscular hemoglobin (MCH) (26.85 ± 3.72 pg vs 27.69 ± 3.11 pg), mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) (33.34 ± 1.52 pg vs 33.53 ± 1.05 g/ dl), plt (283.91 ± 67.54 x103 cell/ ul vs 285.94 ± 62.80 x103cell/ ul), white blood cell (8.65 ± 2.46 x103/ ul vs 8.14 ± 1.82 x103/ ul), aspartate aminotransferase (AST) (29.63 ± 29.87 u/ l vs 36.30 ± 10.67 u/ l), alanine Aminotransferase (ALT) (33.88 ± 48.91 u/ l vs 36.15 ± 19.75 u/ l), blood urea nitrogen (17.72 ± 2.52 mg/ dl vs 12.72 ± 3.21 mg/ dl), creatinine (0.77 ± 0.17 mg/ dl vs 0.68 ± 0.14 mg/ dl), HbA1C (5.72 ± 1.06 vs 5.45 ± 0.94), acetylcholinesterase (7.38 ± 1.73 u/ ml vs 7.85 ± 1.49 u/ ml) และ cardiac troponin (0.49 ± 0.03 ng/ ml vs 0.51 ± 0.08 ng/ ml). การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (Multiple logistic regression) พบว่า เพศหญิง [P = 0.001, OR = 2.946 (95% CI 1.586,5.471)] มีผลกระทบต่อค่า MCH พบว่า เพศหญิง [P = 0.043, OR = 2.683 (95% CI 1.032,6.979)] มีผลกระทบต่อค่า MCHC การเติมน้ำมันเชื้อเพลิงรถตู้ 11 คันขึ้นไปต่อวัน [P = 0.019, OR = 3.952 (95% CI 1.252,12.479)] มีผลกระทบต่อค่า WBC การไม่สวมหน้ากาก [P = 0.021, OR = 4.797 (95% CI 1.264, 18.211)] มีผลกระทบต่อค่า BUN จำนวนชั่วโมงการทำงานต่อวันมากกว่า 8 ชั่วโมง P = 0.032, OR = 3.122 (95% CI 1.101, 8.851)] ผลกระทบต่อค่า SGPT การปฏิบัติงานบริเวณหัวจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง P = 0.044, OR = 2.618 (95% CI 1.028-6.667)] มีผลกระทบต่อค่า Acetylcholinesterase enzyme การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (Multiple logistic regression) ของตัวแปรต้นกับอาการต่าง ๆ พบว่า การทำงานล่วงเวลามากกว่า 6 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ [P = 0.067, OR = 2.212 (95% CI 945,5.177)] และการไม่สวมรองเท้าหุ้มส้น [P = 0.033, OR = 2.027 (95% CI 1.057-3.887)] มีผลกระทบต่อความผิดปกติของระบบประสาท และพบว่า ระยะเวลาในการนอนน้อยกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน [P = 0.008, OR = 2.932 (95% CI 11.1197,7.18)] และการทำงานล่วงเวลามากกว่า 6 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ [P = 0.019, OR = 2.932 (95% CI 1.197, 7.18)] มีผลกระทบต่อความผิดปกติของอาการทางจิตใจและอารมณ์ เนื่องจากปัจจัยเหล่านี้อาจเพิ่มความเสี่ยงในการพัฒนาระบบประสาท ความเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางจิตใจและอารมณ์ อาจเป็นผลมาจากการรับสัมผัส BTEX ดังนั้น ควรหาแนวทางในการเฝ้าระวังสิ่งแวดล้อมและสุขภาพพนักงานอย่างต่อเนื่อง
บทคัดย่อ
The aim of this study was to study the health effects among workers from BTEX exposure in gas stations. Data were collected from study group of 100 employees who were working in the fuel dispenser area and the control group of 100 workers who were operating outside the fuel dispenser area. The data collection was conducted thro μg h the interview, determined BTEX compounds in the working atmosphere by using a passive badge sampler, and BTEX compounds from urine as well as the blood test serving a biochemical analysis. The findings of the study had shown that, from 200 informants, the majority of study subjects was female with 68.5%, the average age (SD) was 27.78 (5.95) years-old with body mass index exceeded 32%, smoking 21% and alcohol consumption 17%. The physical and mental health condition during the past year was good 85.0% and 74.0%. Percentage of hours worked per week, mostly workers had 1-2 years 28% whereas the percentage of the working hour for more than 8 hours per day was 36%, and worked 6 days per week was 55%. From the interview, 73% of the workers had abnormal symptoms of neurological system, 52.5% had respiratory tract. Personal exposure to ambient concentrations of benzene, toluene, ethylbenzene and xylene (BTEX) assessed by passive-diffusive samplers in a subgroup of 200 workers were expressed as non-detected for all samplers. Urinary concentrations of biomarkers in the whole group were 431.232 (233.69) g/ g creatinine [59.71-1482.46 g/ g creatinine] for t, t-MA, 0.011 (0.001). mg/ l[0.011-0.013 mg/ l for toluene in urine, 0.341(0.125) g/ g creatinine [0.061-0.772 g/ g creatinine] for hippuric acid, 0.062 (0.015) g/ g creatinine [0.03-0.11 g/ g creatinine] for mandelic acid, 0.414 (0.104) g/ g creatinine [0.20-0.88 g/ g creatinine] for methyl hippuric acid. The means ± SD of hemoglobin between exposed group and non-exposed group, hemoglobin (13.08 ± 1.67 g/ dL vs 13.29 ± 1.53 g/ dL), hematocrit (39.75 ± 5.41% vs , 39.95 ± 4.39%), red blood cell count (5.13 ± 0.77 mil/ μl vs 5.33 ± 0.62 mil/ μl), mean corpuscular volume (MCV) (78.82 ± 10.54 fl vs 78.38 ± 10.53 fl), mean corpuscular hemoglobin (MCH) (26.85 ± 3.72 pg vs 27.69 ± 3.11 pg), mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) (33.34 ± 1.52 pg vs 33.53 ± 1.05 g/ dl), plt (283.91 ± 67.54 x103 cell/ ul vs 285.94 ± 62.80 x103 cell/ ul), white blood cell (8.65 ± 2.46 x103/ ul vs 8.14 ± 1.82 x103/ ul), aspartate aminotransferase (AST) (29.63 ± 29.87 u/ l vs 36.30 ± 10.67 u/ l), alanine Aminotransferase (ALT) (33.88 ± 48.91 u/ l vs 36.15 ± 19.75 u/ l), blood urea nitrogen (17.72 ± 2.52 mg/ dl vs 12.72 ± 3.21 mg/ dl), creatinine (0.77 ± 0.17 mg/ dl vs 0.68 ± 0.14 mg/ dl), HbA1C(5.72 ± 1.06 vs 5.45 ± 0.94), acetylcholinesterase (7.38 ± 1.73 u/ ml vs 7.85 ± 1.49 u/ ml), cardiac troponin(0.49 ± 0.03 ng/ ml vs 0.51 ± 0.08 ng/ ml). Multivariate logistic regression showed that female [P = 0.001, OR = 2.946 (95% CI 1.586,5.471)] were associated with MCH as well as female [P = 0.043, OR = 2.683 (95% CI 1.032,6.979)] were associated with MCHC. Fueling up to 11 or more vans per day [P = 0.019, OR = 3.952 (95% CI 1.252,12.479)] were associated with WBC. Additionally, no wearing a mask [P = 0.021, OR = 4.797 (95% CI 1.264, 18.211)] were associated with BUN. The number of working hours per day was more than 8 hours. [P = 0.032, OR = 3.122 (95% CI 1.101, 8.851)] were associated with SGPT. Operation at the dispenser P = 0.044, OR = 2.618 (95% CI 1.028-6.667)] were associated with acetylcholinesterase enzyme Multivariate logistic regression showed that overtime over 6 hours per week [P = 0.067, OR = 2.212 (95% CI 945,5.177)] and no wearing closed shoes [P = 0.033, OR = 2.027 (95% CI 1.057-3.887)] were associated with development of neurological symptoms as well as the duration of sleep per day was less than 8 hours [P = 0.008, OR = 2.932 (95% CI 11.1197,7.18)], overtime over 6 hours per week[P = 0.019, OR = 2.932 (95% CI 1.197, 7.18)] were associated with development of mental and emotional disorders symptoms. As a result of these factors can potentially increase risk of developing the neurological system as well as mental and emotional disorders related illness which results from the exposure to BTEX. Therefore, one should find ways to continuously monitor health and working environment surveillance.
