บทคัดย่อ
โครงการประเมินผลตอบแทนทางสังคม (SROI) ของการดำเนินงานภายใต้คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.): กรณีศึกษา พชอ. 4 แห่ง มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคม (Social Return On Investment: SROI) การดำเนินงานการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนระดับอำเภอ ตลอดจนประเมินผลการดำเนินงานการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนระดับอำเภอ ภายใต้การขับเคลื่อนของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ จำนวน 4 แห่ง เพื่อสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอจากการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียทุกภาคส่วน ทั้งในระยะสั้น ระยะกลางและระยะยาว โดยคณะผู้วิจัยได้ดำเนินการศึกษา 4 โครงการ ใน 4 พื้นที่ ประกอบไปด้วย ประเด็นการดูแลผู้สูงอายุ พชอ. บางกรวย จังหวัดนนทบุรี ประเด็นขยะและสิ่งแวดล้อม พชอ. พิมาย จังหวัดนครราชสีมา ประเด็นการลดอุบัติเหตุ พชอ. สุขสำราญ จังหวัดระนอง และประเด็นเกษตรปลอดภัย-อาหารปลอดภัย พชอ. ลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ในการวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) โดยใช้แนวคิดการประเมินผลตอบแทนทางสังคม (Social Return on Investment: SROI) ภายใต้แนวทางการดำเนินงานการขับเคลื่อนพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) โดยกระบวนการในการศึกษาประกอบไปด้วย การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Method) การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Method) และการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) โดยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลผ่านการศึกษาเอกสาร (Documentary Research) ข้อมูลทุติยภูมิ (secondary data) การจัดสนทนากลุ่มกับผู้มีส่วนได้เสีย (Focus Group) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interviews) และแบบสอบถาม (Questionnaire) ตลอดจนการแปลงคุณค่าทางสังคม (social value) หรือผลลัพธ์ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากการดำเนินโครงการมาเป็นมูลค่าทางการเงิน (financial proxy) ผ่านการวิเคราะห์มูลค่าปัจจุบันสุทธิ (Net Present Value) ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 ตามลำดับ ต้นทุนและผลประโยชน์ของโครงการ (Cost-Benefit Analysis) ระยะเวลาคืนทุน (Payback Period) และอัตราส่วนผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) ด้วยกระบวนการวิเคราะห์ปัจจัยนำเข้า (Input) กิจกรรม (Activities) ผลผลิต (Outcome) และหาข้อสรุปจากผลการสนทนากลุ่มออกมาเป็นผลลัพธ์ (Impact) ที่ต้องการผ่านกระบวนการวิเคราะห์ข้อมูลผลลัพธ์ส่วนเกินโดยให้ค่าน้ำหนักการเปลี่ยนแปลงของกิจกรรมที่เกิดขึ้น (Deadweight) และปัจจัยสนับสนุนอื่นที่มีผลกระทบต่อผลสัมฤทธิ์ (Attribution) แล้วหามูลค่าตัวแทนทางการเงิน (Financial Proxy) ของโครงการ ภายใต้แนวทางการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) ผลการศึกษาผลตอบแทนทางสังคม (SROI) จากการดำเนินโครงการในระยะเวลา 5 ปี, 10 ปี และ 15 ปี ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 พบว่า 1) โครงการดูแลผู้สูงอายุ พชอ. บางกรวย มีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 อยู่ที่ - 0.18 เท่า (5 ปี), 0.15 เท่า (10 ปี) และ 0.26 เท่า (15 ปี) และมีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 3 อยู่ที่ - 0.17 เท่า (5 ปี), 0.22 เท่า (10 ปี) และ 0.38 เท่า (15 ปี) และสามารถคืนทุนได้ในระยะเวลา 4.72 ปี หรือคิดเป็น 4 ปี 9 เดือน (5 ปี), 6.43 ปี หรือคิดเป็น 6 ปี 5 เดือน (10 ปี) และ 8.73 ปี หรือคิดเป็น 8 ปี 9 เดือน (15 ปี) หมายความว่า จากการคำนวณผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 การลงทุนทุก 1 บาท ในโครงการดูแลผู้สูงอายุ พชอ. บางกรวย จะสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า - 0.18 (6%) - 0.17 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 5 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 0.15 (6%) 0.22 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 10 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 0.26 (6%) 0.38 (3%) บาท และในระยะเวลาโครงการ 15 ปี ตามลำดับ 2) โครงการขยะและสิ่งแวดล้อม พชอ. พิมาย มีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 อยู่ที่ 6.80 เท่า (5 ปี), 6.76 เท่า (10 ปี) และ 6.18 เท่า (15 ปี) และมีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 3 อยู่ที่ 7.52 เท่า (5 ปี), 7.98 เท่า (10 ปี) และ 7.75 เท่า (15 ปี) และสามารถคืนทุนได้ในระยะเวลา 0.43 เดือน หรือคิดเป็นระยะเวลาโดยประมาณ 13 วัน (5 ปี), 0.86 เดือน หรือคิดเป็นระยะเวลาโดยประมาณ 26 วัน (10 ปี) และ 1.28 เดือน หรือคิดเป็นระยะเวลาโดยประมาณ 1 เดือน 8 วัน (15 ปี) หมายความว่า จากการคำนวณผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 การลงทุนทุก 1 บาท ในโครงการขยะและสิ่งแวดล้อม พชอ. พิมาย จะสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 6.80 (6%) 7.52 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 5 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 6.76 (6%) 7.98 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 10 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 6.18 (6%) 7.75 (3%) บาท และในระยะเวลาโครงการ 15 ปี ตามลำดับ 3) โครงการลดอุบัติเหตุ พชอ. สุขสำราญ มีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 อยู่ที่ 13.02 เท่า (5 ปี), 11.38 เท่า (10 ปี) และ 10.01 เท่า (15 ปี) และมีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 3 อยู่ที่ 14.16 เท่า (5 ปี), 13.19 เท่า (10 ปี) และ 12.30 เท่า (15 ปี) และสามารถคืนทุนได้ในระยะเวลา 0.30 เดือน (5 ปี), 0.61 เดือน (10 ปี) และ 0.91 เดือน (15 ปี) หมายความว่า จากการคำนวณผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 การลงทุนทุก 1 บาท ในโครงการลดอุบัติเหตุ พชอ. สุขสำราญ จะสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 13.02 (6%) 14.16 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 5 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 11.38 (6%) 13.19 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 10 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 10.01 (6%) 12.30 (3%) บาท และในระยะเวลาโครงการ 15 ปี ตามลำดับ 4) โครงการเกษตรปลอดภัย-อาหารปลอดภัย พชอ. ลับแล มีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 อยู่ที่ 1.10 เท่า (5 ปี), 1.36 เท่า (10 ปี) และ 1.34 เท่า (15 ปี) และมีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากการคำนวณด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 3 อยู่ที่ 1.21 เท่า (5 ปี), 1.62 เท่า (10 ปี) และ 1.71 เท่า (15 ปี) และสามารถคืนทุนได้ในระยะเวลา 1.70 ปี หรือคิดระยะเวลาโดยประมาณ 1 ปี 8 เดือน (5 ปี), 2.80 ปี หรือคิดเป็นระยะเวลาโดยประมาณ 2 ปี 9 เดือน (10 ปี) และ 4 ปี (15 ปี) หมายความว่า จากการคำนวณผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) ด้วยอัตราคิดลด (Discount Rate) ร้อยละ 6 และร้อยละ 3 การลงทุนทุก 1 บาท ในโครงการเกษตรปลอดภัย-อาหารปลอดภัย พชอ. ลับแล จะสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 1.10 (6%) 1.21 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 5 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 1.36 (6%) 1.62 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 10 ปี และสร้างประโยชน์ทางสังคมด้วยมูลค่า 1.34 (6%) 1.71 (3%) บาท ในระยะเวลาโครงการ 15 ปี ตามลำดับ
บทคัดย่อ
“The Social Return on Investment Projects (SROI) under the Implementation of the District Health Board (DHB): 4 Case Studies” aimed to analyze social return on investment (SROI) of district health board and to assess the implementation of district health quality development under the drive of 4 DHBs in order to synthesize policy recommendations for the short, intermediate, and long terms of district health quality development through all concerned stakeholders’ engagement. There are 4 projects in the 4 targeted areas, as follows: 1) Elderly care in Bang Kruai DHB, Nonthaburi Province; 2) Waste and environmental management in Phimai DHB, Nakhon Ratchasima Province; 3) Traffic Accident reduction of in Suk Samran DHB, Ranong Province, and; 4) Good agriculture and safe food in Laplae DHB, Uttaradit Province. Mixed methodology was implemented based on the concept of social return on investment (SROI), under the guideline on the implementation of district health board (DHB), through documentary research from secondary data, survey questionnaire, focus group, and in-depth Interviews as data collection process. The results of social value or and the change in the community was transformed into financial proxy by net present value (NPV) analysis, 6% and 3% discount rates, cost-benefit analysis, payback period, and the ratio of SROI. Inputs, activities, outputs and outcomes were also analysed in the establishment of mapping outcome process. The conclusions from the focus group were made into impacts that required deadweight analysis by focusing on the weights of changing activities and other supporting factors that affected attributions. Then, financial proxies of the projects were calculated under the guideline on district health board (DHB). The results of SROI study from the project implementation in 5, 10, and 15 years with the use of discount rate at 6 and 3 percent were revealed as follows. 1) The elderly care project of Bang Kruai DHB, the SROI with 6% discount rate used of this project is -0.18 (in 5 years), 0.15 (in 10 years), and 0.26 (in 15 years). The calculated SROI with 3% discount rate revealed -0.17 in 5 years, 0.22 in 10 years and 0.38 in 15 years. The result showed the payback period in 4.72 years (5 years), 6.43 years (10 years), and 8.73 years (15 years). These implies that the calculation of SROI with 6% and 3% of discount rate mean every 1 THB of investment in the elderly care project of Bang Kruai DHB, - 0.18 THB in 5 years, 0.15 THB in 10 years, and 0.26 THB in 15 years of social value is created when the discount rate is at 6%; however, if the 3% discount rate is used, every 1 THB of investment in the elderly care project of Bang Kruai DHB, - 0.17 THB in 5 years, 0.22 THB in 10 years, and 0.38 THB in 15 years of social value is created, respectively. 2) The waste and environmental management of Phimai DHB, the SROI with 6% discount rate used of this project is 6.80 (5 years), 6.76 (10 years), and 6.18 (15 years). The calculated SROI with 3% discount rate revealed 7.52 in 5 years, 7.98 in 10 years and 7.75 in 15 years. The result showed the payback period in 13 days for 5 years, 26 days for 10 years, and 1.28 months for 15 years. These implies that every 1 THB of investment in the waste and environmental management of Phimai DHB is able to create social values at 6.80 THB in 5 years, 6.76 THB in 10 years, and 6.18 THB in 15 years if the discount rate is at 6%, while the discount rate at 3% explores every 1 THB of investment in the waste and environmental management of Phimai DHB is able to create social values at 7.52 THB in 5 years, 7.98 THB in 10 years, and 7.75 THB in 15 years. 3) The traffic accident reduction project of Suk Samran DHB, the SROI with 6% discount rate used of this project is 13.02 (5 years), 11.38 (10 years), and 10.01 (15 years). The calculated SROI with 3% discount rate revealed 14.16 in 5 years, 13.19 in 10 years and 12.30 in 15 years. The result showed payback period in 0.30 months (5 years), 0.61 months (10 years), and 0.91 months (15 years). These implies that every 1 THB of the traffic accident reduction project of Suk Samran DHB invested, 13.02 THB in 5 years, 11.38 THB in 10 years, and 10.01 THB of social value is created when using 6% discount rate, while if discount rate is at 3%, every 1 THB of the traffic accident reduction project of Suk Samran DHB invested, 14.16 THB in 5 years, 13.19 THB in 10 years, and 12.30 THB in years of social value is created. 4) The good agriculture and safe food project of Laplae DHB, the SROI with 6% discount rate used of this project is 1.10 (in 5 years), 1.36 (in 10 years), 1.34 (in 15 years).The calculated SROI with 3% discount rate revealed 1.21 in 5 years, 1.62 in 10 years and 1.71 in 15 years. The result showed the payback period in 1.70 years (for 5 years), 2.80 years (for 10 years), and 4 years (for 15 years). These implies that every 1 THB of the good agriculture and safe food project of Laplae DHB invested, the social value at 1.10 THB in 5 years, 1.36 THB in 10 years, and 1.34 THB in 15 years is created if calculating with 6% discount rate. However, if 3% of discount rate is used, The investment of every 1 THB of the good agriculture and safe food project of Laplae DHB is likely to create the social value at 1.21 THB in 5 years, 1.62 THB in 10 years, and 1.71 THB in 15 years.
