การสำรวจสถานการณ์แรงงานข้ามชาติในเมืองใหญ่และการส่งเสริมบทบาทภาคเอกชนในการพัฒนาระบบสุขภาพแรงงานข้ามชาติ

Abstract

การย้ายถิ่นเป็นปรากฏการณ์ระดับโลก ปัจจุบันประเทศไทยเป็นประเทศปลายทางที่มีประชากรแรงงานข้ามชาติมากที่สุดในกลุ่มประเทศอาเซียน เมืองที่ดึงดูดแรงงานย้ายถิ่นจำนวนมากเป็นพื้นที่ของความท้าทายด้านสุขภาพ ในการรับมือจากโรคระบาดติดเชื้อเนื่องจากที่อยู่อาศัยแออัด โรคไม่ติดต่อเรื้อรังเนื่องจากวิถีชีวิตในเมืองที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพ และการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุเนื่องจากความเสี่ยงในการทำงาน โครงการการสำรวจสถานการณ์แรงงานข้ามชาติในเมืองใหญ่และการส่งเสริมบทบาทภาคเอกชนในการพัฒนาระบบสุขภาพแรงงานข้ามชาติ มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาแนวทางการจัดระบบบริการสุขภาพที่ตอบสนองความต้องการทางสุขภาพของกลุ่มประชากรแรงงานข้ามชาติในเขตเมืองใหญ่และส่งเสริมบทบาทการมีส่วนร่วมของภาคเอกชน ระเบียบวิธีวิจัยเป็นแบบผสมเชิงปริมาณและคุณภาพร่วมกับการวิจัยเชิงเอกสาร ประกอบด้วยการสำรวจสถานการณ์ปัญหาสุขภาพแรงงานข้ามชาติในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล โดยเก็บข้อมูลแบบพบหน้าจากกลุ่มประชากรแรงงานข้ามชาติรวม 432 คน ผู้ประกอบการ 54 คน และผู้ให้บริการสุขภาพ 81 คน ร่วมกับการสัมภาษณ์แรงงานข้ามชาติ 20 คน ผู้ประกอบการ 49 คน และผู้ให้บริการสุขภาพ 3 คน ผู้เกี่ยวข้องและเจ้าหน้าที่ภาครัฐ 3 คน ประกอบกับการประชุมรับฟังความคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ครั้ง และประชุมออกแบบฉากทัศน์ร่วมกับกลุ่มผู้ประกอบการ 2 ครั้ง นอกจากนี้ ยังมีการทบทวนวรรณกรรมศึกษานโยบายสุขภาพแรงงานข้ามชาติในต่างประเทศประกอบกับสถานการณ์ระบบสุขภาพแรงงานข้ามชาติเขตเมืองในประเทศไทย ข้อค้นพบจากงานวิจัยคือ ระบบสุขภาพแรงงานข้ามชาติที่เกิดขึ้นในประเทศพัฒนาแล้วมีฐานคิดหลักในการจัดสิทธิทางสุขภาพให้แรงงานข้ามชาติตามระดับการมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจและสังคม ส่วนอุปสรรคสำคัญของระบบสุขภาพแรงงานข้ามชาติในเขตเมืองใหญ่ของไทยคือ ขาดนโยบายสุขภาพแรงงานข้ามชาติในนโยบายการพัฒนาเมือง และอคติต่อแรงงานข้ามชาติในกระบวนการเชิงนโยบายและการจัดบริการสุขภาพ ดังนั้น มาตรการเชิงนโยบาย จึงต้องมุ่งขจัดอุปสรรคหลักทั้ง 2 ประการในฐานะนโยบายที่จำเป็นและหลีกเลี่ยงไม่ได้ นั่นคือ การกำหนดวิสัยทัศน์ระบบสุขภาพเขตเมืองที่ครอบคลุมแรงงานข้ามชาติ และปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ว่าด้วยแรงงานข้ามชาติในฐานะผู้มีส่วนร่วมในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของเมือง ทั้งนี้ ต้องดำเนินการควบคู่ไปกับการจัดบริการสุขภาพเชิงรุกให้ครอบคลุมชุมชนแรงงานข้ามชาติหนาแน่นในเขตเมือง และการคลังสุขภาพที่ครอบคลุมแรงงานข้ามชาติทุกกลุ่ม โดยหนุนเสริมด้วยการจัดการระบบข้อมูลสุขภาพแรงงานข้ามชาติเชิงระบบและการยกระดับการมีส่วนร่วมของนายจ้างและแรงงานข้ามชาติในการพัฒนาระบบสุขภาพของเมือง