การพัฒนาข้อเสนอแนวทางการบริหารจัดการของกองทุนประกันสุขภาพในการจัดสรรงบประมาณให้กับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ที่ถ่ายโอนไปองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

Abstract

แผนการกระจายอำนาจและแผนปฏิบัติองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) กำหนดให้สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขถ่ายโอนภารกิจด้านการให้บริการปฐมภูมิที่อยู่กับสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี (สอน.) และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) โดยการถ่ายโอนที่เกิดความเป็นธรรมในการบริหารงบประมาณ ความเสมอภาคและเท่าเทียม วัตถุประสงค์การวิจัย: 1) เพื่อศึกษาสถานการณ์ รูปแบบ กลไกการบริหารจัดการงบประมาณ สอน. และ รพ.สต. แหล่งกองทุนประกันสุขภาพต่างๆ ในปัจจุบันและอนาคต 2) เพื่อจัดทำขั้นตอน แนวทางการจัดสรร ความเป็นไปได้และเปรียบเทียบผลที่จะเกิดขึ้นของแหล่งกองทุนประกันสุขภาพต่างๆ ในการจัดสรรงบประมาณให้กับ สอน. และ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนภารกิจไปสู่ อปท. 3) เพื่อพัฒนาข้อเสนอแนวทางการบริหารจัดการของกองทุนประกันสุขภาพในการจัดสรรงบประมาณให้กับ สอน. และ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนภารกิจไปสู่ อปท. ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยศึกษารูปแบบการบริหารจัดการงบประมาณในมุมมองผู้ให้บริการและผู้จ่ายเงิน ทั้งเงินงบประมาณ เงินนอกงบประมาณและเงินกองทุนอื่นๆ ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสถานการณ์ รูปแบบ กลไกการบริหารจัดการงบประมาณของ สอน. และ รพ.สต. ของแหล่งกองทุนประกันสุขภาพต่างๆ ในปัจจุบันและในอนาคต จากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จำนวน 48 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ขั้นตอนที่ 2 จัดทำขั้นตอน แนวทาง ความเป็นไปได้และเปรียบเทียบผลที่จะเกิดขึ้นของแหล่งกองทุนประกันสุขภาพต่างๆ ในการจัดสรรงบประมาณให้กับ สอน. และ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนภารกิจไปสู่ อปท. โดยการวิเคราะห์เอกสารจากงานวิจัยโดยใช้แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการจัดสรรงบประมาณในการกระจายอำนาจ ขั้นตอนที่ 3 การพัฒนาข้อเสนอแนวทางการบริหารจัดการของกองทุนประกันสุขภาพในการจัดสรรงบประมาณให้กับสอน. และ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนไป อปท. วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ผลการศึกษา: 1) สอน. และ รพ.สต. มีแหล่งเงินเพื่อการบริหารจัดการในการให้บริการกับประชาชนในความรับผิดชอบจากหลายแหล่ง โดยแหล่งเงินหลักได้จากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ผ่านจากสถานะการเป็นเครือข่ายบริการสุขภาพที่ขึ้นทะเบียนอยู่กับหน่วยบริการประจำ หรือคู่สัญญาบริการสาธารณสุขระดับปฐมภูมิ การบริหารจัดการงบประมาณแต่ละส่วนจะเป็นไปตามข้อกำหนดของแต่ละกองทุน มีรูปแบบการสนับสนุน เช่น สนับสนุนเป็นเงินและไม่ได้สนับสนุนเป็นเงินที่ได้รับการจัดสรรเหมาจ่ายรายหัวไปขับเคลื่อนบริการ สนับสนุน ยา/เวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา การจ้างงานและการสนับสนุนบุคลากรลงไปปฏิบัติงานใน สอน. และ รพ.สต. ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสถานะของเงินของหน่วยบริการประจำหรือโรงพยาบาลแม่ข่าย 2) แนวทางในการจัดสรรงบประมาณควรแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ช่วงแรกระยะเปลี่ยนผ่านเสนอให้องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ทำความตกลงกับโรงพยาบาลคู่สัญญาเดิมในการรับงบประมาณ เพื่อความคล่องตัวของการบริหารจัดการและการประหยัดต่อขนาด โดยจากประสบการณ์ของ สอน. และ รพ.สต. ที่ออกไปอยู่กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ผ่านมาก็ยังอยู่กับโรงพยาบาลประจำเดิม เพื่อให้ประชาชนได้รับผลกระทบจากการถ่ายโอนน้อยที่สุด จากการถ่ายโอนในระยะแรก ต่อมาช่วงหลังควรพิจารณาหาหน่วยบริการคู่สัญญาที่เป็นหน่วยงานในสังกัด อบจ. หรือหน่วยงานที่รับถ่ายโอน เพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการบริหารจัดการในระยะยาว ทั้งนี้ในการหาหน่วยบริการประจำจะต้องไม่ส่งผลกระทบกับการเข้าถึงบริการของประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ 3) ข้อเสนอแนวทางการบริหารจัดการเงินที่ได้รับการเหมาจ่ายรายหัว เพื่อไปขับเคลื่อนบริการในระยะเปลี่ยนผ่าน กระทรวงสาธารณสุขควรพิจารณาระเบียบเงินบำรุงให้ครอบคลุมการบริหารจัดการในสถานพยาบาลที่ออกไปอยู่กับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น การสนับสนุนยา/เวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา จะต้องพิจารณาวัตถุประสงค์ในการจัดซื้อเพื่อจัดบริการให้กับประชาชน โดย สอน. และ รพ.สต. ดำเนินการขอรับการสนับสนุนจากโรงพยาบาลประจำเดิม ส่วนประเด็นการจ้างคนนั้น ควรให้ อปท. เป็นผู้ให้การสนับสนุนเพื่อการขับเคลื่อนบริการสุขภาพ