การพัฒนาต้นแบบชุมชนชาวเขาบริเวณตะเข็บชายแดนประเทศไทยและพม่า เพื่อเตรียมความพร้อมและการจัดการการระบาดโรค COVID-19

Abstract

การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เพื่อประเมินระดับความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมการป้องกันโรค COVID-19 ในกลุ่มประชากรชาวเขาพื้นที่ตะเข็บชายแดน พร้อมทั้งศึกษาผลกระทบจากการระบาดของโรค COVID-19 สู่การสังเคราะห์บทเรียนเพื่อพัฒนาต้นแบบหมู่บ้านชาวเขาที่สามารถดำเนินการเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรคระบาดที่มีประสิทธิภาพ เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยแบบสอบถามที่ผ่านการประเมินคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญและหลักสูตรการฝึกอบรมในกลุ่มผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และประชาชนทั่วไป ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด จำนวน 2,518 คน มีระดับความรู้และทัศนคติในการป้องกันตัวเองจากโรค COVID-19 อยู่ในระดับปานกลาง มีพฤติกรรมการป้องกันตัวเองจากโรค COVID-19 อยู่ในระดับดี การระบาดของโรค COVID-19 ส่งผลกระทบทำให้นักเรียนและนักศึกษาต้องหยุดเรียน ตลอดจนมีปัญหาในการเรียนออนไลน์ ลูกจ้างถูกเลิกจ้าง บางส่วนถูกพักงานและถูกลดเงินเดือนจนทำให้มีหนี้สินเพิ่มขึ้น เกษตรกรได้รับผลกระทบด้านการขายผลผลิต นอกจากนี้ ยังคงมีผู้ที่ไม่ได้รับเงินเยียวยารัฐบาล สาเหตุจากการไม่มีบัตรประชาชน หลังจากการดำเนินการอบรม พบว่า ผู้เข้าร่วมอบรมมีคะแนนเฉลี่ยระดับความรู้และทัศนคติเกี่ยวกับการป้องกันและควบคุมโรค COVID-19 เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ การพัฒนากิจกรรมที่เป็นระบบในระดับชุมชนเพื่อมุ่งเน้นการป้องกันและควบคุมโรค COVID-19 พบว่า ทุกหมู่บ้านได้ดำเนินการให้ความรู้แก่ประชาชน โดยประกาศเสียงตามสายเป็นภาษาชนเผ่า มีการกระจาย อสม. ให้ความรู้ ตลอดจนการจัดอบรมควบคู่ไปกับการจัดประชุมหมู่บ้าน ทำให้ชาวบ้านมีความรู้ ความตระหนักเพิ่มมากขึ้น สังเกตได้ชัดจากการล้างมือ การสวมหน้ากากอนามัยและการเว้นระยะห่างทางสังคม การดำเนินการป้องกันและควบคุมโรคควรเป็นการดำเนินการร่วมกันระหว่างกลุ่มผู้นำหมู่บ้าน และ อสม. กับประชาชนในพื้นที่ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถานการณ์ที่จำกัดการเดินทาง