ผลของโปรแกรมการใช้คู่มือการบำบัดความคิดและพฤติกรรมด้วยตนเองต่อความคิดอัตโนมัติทางลบและภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี

Abstract

การบำบัดด้วยการปรับความคิดและพฤติกรรม เป็นที่ยอมรับและพิสูจน์ว่าได้ผลกับเยาวชนที่ติดสารเสพติดในการฟื้นคืนสภาพ การวิจัยนี้มีระยะการสำรวจ เป็นการวิจัยแบบภาคตัดขวางชนิดหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย (Cross-sectional, Predictive Correlational Design) เพื่อศึกษาภาวะซึมเศร้าและความคิดอัตโนมัติทางลบ ปัจจัยที่เกี่ยวข้องในเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี จำนวน 450 คน และระยะการทดลอง เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) แบบ 2 กลุ่ม วัดก่อนและหลังการทดลองเสร็จสิ้นทันที และระยะติดตามผล 2 สัปดาห์ (Two Groups Pretest-Posttest and Follow-Up Design) เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการใช้คู่มือการบำบัดโดยการปรับความคิดและพฤติกรรมด้วยตนเองต่อความคิดอัตโนมัติ และภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี จำนวน 100 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 50 คน รวมจำนวน 100 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการใช้คู่มือการบำบัดโดยการปรับความคิดและพฤติกรรมด้วยตนเอง ใช้เวลา 3 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 3 ครั้ง วันเว้นวัน เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น แบบสอบถามความคิดอัตโนมัติทางลบ ซึ่งได้ค่าความเชื่อมั่น .87 และ .96 ตามลำดับ เก็บข้อมูลระยะก่อนและหลังการทดลองเสร็จสิ้นและระยะติดตามผลหลังการทดลอง 2 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี ผลการศึกษา พบว่า ความคิดอัตโนมัติทางลบ ความภาคภูมิใจในตนเอง (β=-.163, p<.001) ความยึดติดทางความคิด (β=.103, p<.01) และการมองโลกทางบวก (β=-.104, p<.01) สามารถร่วมกันทำนายความแปรปรวนของภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติได้ร้อยละ 58.60 (R2=.586, p<.001) 2. ปัจจัยที่ผลต่อความคิดอัตโนมัติทางลบ และการยึดติดทางความคิด มีความสัมพันธ์ทางบวกกับภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี ส่วนความภาคภูมิใจในตนเอง การมองโลกทางบวก มีความสัมพันธ์ทางลบกับภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 3. ปัจจัยที่ผลต่อภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรีมากที่สุด ได้แก่ ความคิดอัตโนมัติทางลบ รองลงมา คือความภาคภูมิใจในตนเอง ความยึดติดทางความคิด และการมองโลกทางบวก โดยสามารถร่วมกันทำนายความแปรปรวนของภาวะซึมเศร้าของเยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 4. เยาวชนที่ติดสารเสพติดประเภท 1 ในเรือนจำกลางชลบุรีที่ได้รับโปรแกรมฯ มีค่าเฉลี่ยคะแนนความคิดอัตโนมัติทางลบ กลุ่มทดลองต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 และ 5. เยาวชนที่ได้รับโปรแกรมฯ กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าในระยะหลังการทดลองเสร็จสิ้นทันทีและระยะติดตามผล 2 สัปดาห์ ต่ำกว่าระยะก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งผลการวิจัยนี้ มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาล นักจิตวิทยาและผู้คุมในเรือนจำ สามารถนำโปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมด้วยตนเองนี้ไปใช้เพื่อบำบัดเยาวชนที่ใช้สารเสพติดเพื่อลดความคิดอัตโนมัติทางลบและลดภาวะซึมเศร้า และรูปแบบคู่มือการบำบัดที่สามารถศึกษาด้วยตนเองเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการฟื้นฟูผู้ติดสารเสพติดที่ไม่สามารถเข้าถึงระบบอิเล็กทรอนิกส์ได้