การพัฒนาแนวทางการจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะลองโควิด สำหรับผู้ป่วยโควิด-19 ในชุมชน กรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีรูปแบบการการวิจัยผสมผสาน การวิจัยแบบการศึกษาเชิงสำรวจภาคตัดขวาง (Cross-sectional study) และการวิจัยแบบการศึกษาเชิงกึ่งทดลอง (Quasi-experimental study) แบ่งการศึกษาเป็น 2 กลุ่ม วัดก่อนและหลังการทดลอง (pretest - posttest Control Group) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกและกลุ่มอาการของภาวะลองโควิดและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อภาวะลองโควิด พัฒนาโปรแกรมการจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะลองโควิด และทดสอบประสิทธิภาพของโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคโควิด-19 ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย อาศัยอยู่ในชุมชนเขตธนบุรี จำนวน 238 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามและการตรวจสุขภาพ 1) แบบสอบถามความรุนแรงของภาวะลองโควิด 2) แบบประเมินอ่อนเพลีย Dyspnea scale; mMRC 3) แบบประเมินอาการนอนไม่หลับ Insomnia severity index; ISI 4) แบบประเมินภาวะซึมเศร้า 9 คำถาม 5) แบบประเมินความวิตกกังวลทั่วไป Generalize anxiety disorder; GAD-7 6) แบบทดสอบสมรรถภาพสมอง Thai Mental State Examination; TMSE 7) แบบสอบถามการจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะลองโควิด และ 8) แบบสอบถามความรู้ลองโควิด และเครื่องมือในการทดลอง ได้แก่ โปรแกรมการจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะลองโควิด โดยใช้แอปพลิเคชันไลน์ลองโควิด ประกอบด้วย ข้อมูลการดูแลตนเอง 7 อาการ นำไปทดลองในผู้ป่วยโรคโควิด-19 จำนวน 25 คน เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมที่ได้รับการดูแลตามปกติ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Statistics) ศึกษาปัจจัยสัมพันธ์ต่อภาวะลองโควิดด้วยสถิติไคสแควร์ (Chi-square statistic) Independent t-test เพื่อเปรียบเทียบความรู้และการจัดการตนเองระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม และ Paired t-test เพื่อเปรียบเทียบความรู้และการจัดการตนเองก่อนและหลังการทดลอง กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการศึกษาพบว่า 1. กลุ่มตัวอย่างมีภาวะลองโควิด อย่างน้อย 1 อาการ จำนวน 165 คิดเป็นร้อยละ 69.03 และไม่มีภาวะลองโควิด จำนวน 74 คิดเป็นร้อยละ 31.55 2. ปัจจัยที่มีความสันพันธ์กับภาวะลองโควิด ได้แก่ สถานภาพสมรส (x² = .543, p < .05) และการสูบบุหรี่ (x² = .299, p < .05) 3. หลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับภาวะลองโควิดและการจัดการตนเองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 2.508, p < .05; t = 4.307, p < .001) 4. หลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับภาวะลองโควิด และการจัดการตนเองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (t = 3.098, p < .01 และ t = 4.781, p < .001 ตามลำดับ) 5. กลุ่มควบคุมมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับภาวะลองโควิดและการจัดการตนเอง ก่อนการทดลองและหลังการทดลอง ไม่แตกต่างกัน (t = 1.755, p = .092 และ t = 1.915, p = .067 ตามลำดับ) 6. ผลการประเมินประสิทธิภาพของแอปพลิเคชันไลน์การจัดการตนเองเพื่อป้องกันภาวะลองโควิดในกลุ่มทดลอง พบว่าค่าเฉลี่ย 4.70 (SD .33) อยู่ในระดับดีมาก