การประยุกต์ใช้และทดสอบประสิทธิผลของระบบดูแลผู้อยู่อาศัยเพื่อความเป็นอยู่ที่ดีและปลอดภัยด้วยปัญญาประดิษฐ์ในบริบทการใช้งานจริงของครัวเรือนที่มีผู้สูงอายุที่อยู่ตามลำพัง

Abstract

ในสภาวะสังคมและเศรษฐกิจปัจจุบัน พบว่ามีผู้สูงอายุเป็นจำนวนมากที่ต้องอยู่ตามลำพังในบางเวลา เช่น เวลาที่คนในครอบครัวออกไปทำงาน ซึ่งในระหว่างนั้นผู้ดูแลที่อยู่นอกบ้านจะไม่สามารถเฝ้าระวังเหตุการณ์เสี่ยงที่อาจจะเกิดผลร้ายแรงต่าง ๆ ได้ รวมถึงเหตุการณ์อันตราย เช่น หกล้ม หมดสติ เกิดอุบัติเหตุ เหตุการณ์ที่น่ากังวล เช่น อยู่ในห้องน้ำนานผิดปกติ เข้าออกห้องน้ำมากผิดปกติ ไม่เข้าห้องครัวเหมือนปกติ หรือเหตุการณ์ที่เสี่ยงต่อสุขภาพ เช่น ลืมกินยา ลืมทำกายภาพบำบัด เคลื่อนไหวร่างกายน้อย ถึงแม้ในปัจจุบันอุตสาหกรรมการดูแลสุขภาพมีการนำเทคโนโลยีหลากหลายมาช่วยแก้ไขปัญหา ช่วยลดความเสี่ยงได้บางส่วน เช่น อุปกรณ์กล้องวงจรปิด อุปกรณ์ส่งเสริมสุขภาพแบบสวมใส่ อุปกรณ์กดเรียกรถฉุกเฉิน และระบบอัตโนมัติ ในบ้านที่มีอุปกรณ์ไอโอที (Internet of Things) แต่ผลิตภัณฑ์ที่มีในตลาดดังกล่าวยังมีข้อจำกัดอยู่หลายประการ คณะผู้วิจัยจึงเล็งเห็นความจำเป็นและได้พัฒนาเทคโนโลยี “ระบบดูแลผู้อยู่อาศัยเพื่อความเป็นอยู่ที่ดีและปลอดภัย” (ระบบ Well-Living Systems) เพื่อช่วยเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่น่ากังวล เป็นอันตราย หรือเสี่ยงต่อสุขภาพของผู้สูงอายุที่อยู่ตามลำพัง ขณะที่ผู้ดูแลไม่อยู่บ้าน เพื่อช่วยเพิ่มความอุ่นใจให้กับทั้งผู้ดูแลและผู้สูงอายุ โดยมีคุณลักษณะ คือ ช่วยเฝ้าระวังอย่างชาญฉลาด ด้วยการเรียนรู้และทำนายพฤติกรรมปกติของผู้อยู่อาศัยโดยอัตโนมัติ เช่น ระยะเวลาในการอยู่ในห้องน้ำ ความถี่ในการอยู่ในแต่ละพื้นที่บ้านในช่วงเวลาต่าง ๆ จำนวนครั้งการเปิดปิดแต่ละประตูในช่วงเวลาต่าง ๆ ช่วงเวลากินยา เป็นต้น เฝ้าระวังพฤติกรรมที่ผิดจากปกติ และปรับเกณฑ์การตรวจจับความผิดปกติให้เหมาะกับพฤติกรรมที่เฉพาะตัวของผู้อยู่อาศัยแต่ละบ้านโดยอัตโนมัติ สามารถส่งข้อความแจ้งเตือนผู้ดูแลที่อยู่นอกบ้าน เมื่อได้ประเมินว่าอาจเกิดเหตุฉุกเฉินหรือพฤติกรรมที่ผิดปกติซึ่งอาจจะน่าเป็นกังวล โดยไม่ละเมิดความเป็นส่วนตัวของผู้อยู่อาศัย ไม่มีการใช้กล้อง ไม่เผยแพร่ข้อมูลพฤติกรรมดิบ และแจ้งเตือนผู้ดูแลด้วยข้อมูลที่จำเป็นเท่านั้น สามารถช่วยเฝ้าระวังพฤติกรรมและเตือนให้ผู้สูงอายุไม่ลืมทำกิจกรรมที่สำคัญต่อสุขภาพ เช่น การกินยา การเคลื่อนไหวร่างกาย เป็นต้น เพื่อเตรียมความพร้อมสู่การขยายผลและนำไปใช้ประโยชน์ในวงกว้าง จึงประยุกต์ใช้และตรวจสอบประสิทธิผลของระบบในบริบทการใช้งานจริงของครัวเรือน อาสาสมัครที่มีผู้สูงอายุอยู่ตามลำพัง จำนวน 31 ครัวเรือน เพื่อขยายผลการทดสอบใช้งานระบบ บันทึกข้อมูลและปัญหา และปรับปรุงระบบให้มีศักยภาพและความพร้อมในเชิงพาณิชย์ และได้จัดสัมมนาเพื่อประชาสัมพันธ์เผยแพร่ระบบและผลการประยุกต์ใช้ระบบในบริบทการใช้งานจริง เพื่อให้ผู้ที่จะใช้ประโยชน์จากงานวิจัย ได้รู้จักและเรียนรู้ประโยชน์และการใช้งานของระบบ และเพื่อรับฟังมุมมองและความคิดเห็นของผู้ใช้ประโยชน์ต่อผลการวิจัย