แนวคิดและกฎหมายในการพัฒนาบริการด้านทันตกรรมภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพของรัฐ

Abstract

การศึกษาเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์ คือ ศึกษาแนวคิด ความเป็นมาของกฎหมาย ระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดสิทธิประโยชน์ของบริการทางทันตกรรมภายใต้ 3 ระบบหลักประกันสุขภาพของรัฐไทย ทบทวนกรณีศึกษาจากต่างประเทศ 3 ประเทศ และจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายในการพัฒนาสิทธิประโยชน์ของบริการทางทันตกรรมภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพของรัฐที่ควรจะมีสิทธิประโยชน์ การเข้าถึงและคุณภาพที่ทัดเทียมกัน การศึกษาวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ประเภทการวิจัยเชิงเอกสารและการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่าบริการทางทันตกรรมในระบบหลักประกันสุขภาพ 3 ระบบของรัฐมีความแตกต่างกันเนื่องจากมีแนวคิดและหลักการที่แตกต่างกัน บริการทันตกรรมตามกฎหมายว่าด้วยประกันสังคมที่มีสิทธิประโยชน์น้อยกว่าระบบหลักประกันสุขภาพอื่น ทำให้เกิดปัญหาการเข้าถึงบริการทันตกรรมพื้นฐานของผู้ประกันตน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) มีมติว่าการกำหนดสิทธิประโยชน์ด้านบริการทันตกรรมของผู้ประกันตนตามกฎหมายว่าด้วยประกันสังคม เป็นการกระทำหรือละเลยการกระทำอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อผู้ประกันตน ผลการศึกษาการบริการสาธารณสุขในต่างประเทศคือ สหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น และมาเลเซียมีข้อสรุปสำคัญคือ ทั้งสามประเทศมีระบบบริการทันตกรรมพื้นฐานสำหรับประชากรทุกกลุ่มภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพของรัฐ ฉะนั้น ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับประเทศไทย คือ ควรพัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากที่เป็นระบบเดียว หรือมีความเท่าเทียมกัน โดยสามารถนำแนวทางที่ประสบความสำเร็จจากทั้งสามประเทศมาประยุกต์ใช้ กล่าวคือ ภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรปรับปรุงกฎหมายเพื่อส่งเสริมการเข้าถึงบริการทันตกรรมพื้นฐานอย่างทั่วถึง ขยายขอบเขตการให้บริการและวงเงินสนับสนุนในคลินิกเอกชนที่เข้าร่วม เพื่อให้สามารถบรรลุเป้าหมายการเพิ่มสัดส่วนประชากรให้มีสิทธิได้รับบริการทันตกรรมพื้นฐานให้ได้ร้อยละ 80 ตาม “ปฏิญญากรุงเทพฯ ว่าด้วยสุขภาพช่องปาก”