ประสิทธิผลโปรแกรมการเรียนรู้สร้างสุขภาพด้วยตนเองในกลุ่มผู้สูงอายุ อำเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมา

Abstract

จากข้อมูลผู้ป่วยนอกในโรงพยาบาลและสถานีอนามัยในพื้นที่อำเภอขามสะแกแสงใน พ.ศ. 2550 พบว่าร้อยละ 52.78 เป็นกลุ่มที่มีอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป โดยมีสาเหตุของการเจ็บป่วยจากการมีพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ไม่เหมาะสมร้อยละ 62.53 การวิจัยนี้เป็นแบบกึ่งทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการเรียนรู้สร้างสุขภาพในกลุ่มประชากรผู้สูงอายุจำนวน 5,252 คน กลุ่มตัวอย่าง 60 คน ได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ประเมินผลจากโปรแกรม STATA Version 10 สถิติเชิงพรรณนาใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานในการอธิบาย สถิติเชิงอนุมานใช้ค่าสถิติการทดสอบที และการทดสอบทีตัวอย่างอิสระ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 ใช้ข้อมูลคุณภาพจากแบบสัมภาษณ์ แบบสังเกต ในการอธิบายข้อมูลเชิงปริมาณ การศึกษาพบว่าหลังการเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มทดลองมีระดับการปฏิบัติเพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ค่าพี < 0.0001) ระดับการปฏิบัติในกลุ่มทดลองมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ มีนัยสำคัญทางสถติ (ค่าพี < 0.0001) จากข้อมูลเชิงคุณภาพพบว่า การเปลี่ยนแปลงระดับการปฏิบัติขึ้นอยู่กับวิถีชีวิตสมาชิกในครอบครัว สภาวะเศรษฐกิจ ตลอดจนความเชื่อที่สะสมมาจากบรรพบุรุษ ผลการศึกษานี้สามารถนำไปบูรณาการและปรับปรุงระบบการดูแลกลุ่มผู้สูงอายุและกลุ่มผู้ป่วยอื่นๆ ทั้งในการดูแลระดับปฐมภูมิหรือในคลินิกส่งเสริมสุขภาพเพื่อการป้องกันความเจ็บป่วยก่อนเวลาอันควรและภาวะแทรกซ้อน ที่มีสาเหตุจากพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ไม่เหมาะสม