สถานบริการสุขภาพปฐมภูมิ ศูนย์สุขภาพชุมชน : กรณีศึกษา โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ ส่วนงานเภสัชกรรม

Abstract

โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ เป็นโรงพยาบาลระดับจังหวัด ขนาดประมาณ 300 เตียง จัดเป็นสถานบริการสุขภาพระดับตติยภูมิ ที่จะรับบริการจากการส่งต่อของสถานบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิ แต่เนื่องจากต้องรับผิดชอบประชาชนในพื้นที่เขตอำเภอเมืองรอบๆ โรงพยาบาล โรงพยาบาลจึงได้พัฒนาสถานีอนามัย เป็นศูนย์สุขภาพชุมชน (PCU) จำนวน 5 แห่ง โดยไม่ได้เปิดศูนย์สุขภาพชุมชนในโรงพยาบาล และเนื่องจากโรงพยาบาลได้ดำเนินการโครงการดูแลสุขภาพอนามัยประชาชนที่บ้าน (home health care) มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 จึงได้ประสานกับแนวคิดของศูนย์สุขภาพชุมชน จัดเป็นทีมเยี่ยมบ้านของโรงพยาบาล ซึ่งประกอบด้วย เภสัชกร พยาบาลวิชาชีพ และเจ้าหน้าที่ศูนย์สุขภาพชุมชน โดยวางแผนการเยี่ยมบ้าน เน้นที่ผู้ป่วยที่ต้องการดูแลรักษาต่อเนื่อง เป็นโรคเรื้อรัง เป็นผู้ป่วยที่มีปัญหาในการรักษา หรือขาดการรักษา พร้อมกับจัดทำแฟ้มประวัติครอบครัว และขยายงานด้านการป้องกันโรคและการส่งเสริมสุขภาพ นอกจากนี้ โรงพยาบาลได้จัดทีมรักษาเคลื่อนที่ หมุนเวียนไปให้บริการที่ศูนย์สุขภาพชุมชนสาขาต่างๆ สัปดาห์ละ 2 ครั้ง พร้อมกับจัดให้มีคลินิกพิเศษเฉพาะโรค สัปดาห์ละครั้งที่ศูนย์ด้วย เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง งานด้านเภสัชกรรมที่โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์ได้รับการสนับสนุน และสามารถเปิดบทบาทเชิงรุก ซึ่งลักษณะงานเภสัชกรรม ที่มีส่วนกับศูนย์สุขภาพชุมชน สามารถแบ่งได้เป็น 3 งานหลัก คือ 1. งานบริหารเวชภัณฑ์ เภสัชกรของโรงพยาบาลได้จัดวางระบบการบริหารเวชภัณฑ์ให้ศูนย์สุขภาพชุมชน ให้ความรู้ และช่วยให้เจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ มีระบบในการเบิก-รับ-จัดเก็บยา มีการควบคุมและเก็บรักษายาที่ถูกต้อง พร้อมกับสามารถให้คำแนะนำเรื่องยา และการปฏิบัติตัว เมื่อมีผู้มารับบริการ 2. การบริบาลทางเภสัชกรรม เภสัชกรจะช่วยคัดกรอง และค้นหาปัญหาที่เกิดจากการใช้ยาก่อนที่จะพบแพทย์ ช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาในลำดับถัดไป หรือต่อเนื่องได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น งานในส่วนนี้จะแบ่งเป็น 3 ส่วน คือการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยนอก การบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยใน และการบริบาลทางเภสัชกรรมที่บ้าน โดยเป็นการประสานการทำงานเชื่อมต่อของเภสัชกรทั้ง 3 ส่วน และประสานงานกับแพทย์และพยาบาล เป็นการดูแลผู้ป่วยแบบสหวิชาชีพ 3. การส่งเสริมป้องกันและงานเชิงรุก ส่วนงานเภสัชกรรมโรงพยาบาลประจวบฯ ได้จัดทำคู่มือค้นหาผู้ป่วย ช่วยให้สามารถค้นหาผู้มีภาวะเสี่ยงในบางโรค เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด และสามารถวางแผนการส่งต่อเพื่อวินิจฉัยร่วมในการจัดกิจกรรม และการให้ความรู้ ทำให้ลดปัญหาที่เกิดจากโรคดังกล่าว