การอภิบาลบทบาทการซื้อบริการในระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้าไทย

Abstract

การศึกษานี้เพื่อประเมินการอภิบาลและการจัดการสำหรับซื้อบริการสุขภาพถ้วนหน้าในประเทศไทยของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพโดยการทบทวนวรรณกรรมและเอกสารที่เกี่ยวข้อง การรับฟังบรรยายสรุปจากเจ้าหน้าที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ, และการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้จัดบริการและผู้ซื้อบริการในจังหวัดตัวแทนทั้ง 4 ภาคของประเทศไทย จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และนำเสนอผลเชิงพรรณนา การศึกษาพบว่าการอภิบาลการซื้อบริการมีทั้งระดับส่วนกลางและจังหวัด ระดับส่วนกลาง การอภิบาลเกิดโดยผ่าน 4 องค์กรสำคัญ คือ คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ สปสช., คณะกรรมการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานบริการสาธารณสุข และกระทรวงสาธารณสุข ระดับจังหวัดการอภิบาลผ่าน 3 องค์กรสำคัญ ได้แก่ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) สปสช.สาขาจังหวัด และสถานบริการภาครัฐและเอกชน สปสช.สาขาเขตและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) มีบทบาทการอภิบาลการซื้อบริการน้อย มีการอภิบาลนอกรูปแบบเกิดขึ้นในระดับจังหวัด ปัญหาการอภิบาลเกิดจากความสับสนในบทบาทผู้ซื้อบริการและผู้จัดบริการของสสจ. อำนาจการซื้อบริการของสปสช.มีอิทธิพลอย่างมากต่อการอภิบาลระบบประกันสุขภาพที่จังหวัด มีข้อสรุปเสนอแนะสำคัญ 4 ประการเพื่อพัฒนาการอภิบาลการซื้อบริการ ได้แก่ จัดตั้งคณะกรรมการการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานบริการเป็นหน่วยงานอิสระ, การแยกซื้อบริการกับผู้จัดบริการที่ชัดเจน, การกระจายอำนาจให้สำนักงานสาขามากขึ้น, และการเปิดโอกาสให้ประชาคมและองค์กรท้องถิ่นมีส่วนร่วมมากขึ้นในการอภิบาลการซื้อบริการในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า