บทคัดย่อ
การสังเคราะห์บทบาทและโครงสร้างของระบบบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิในบริบทของวิชาชีพ และลักษณะของสถานบริการสุขภาพ: กรณีศึกษาโรงพยาบาลน้ำพองจังหวัดขอนแก่น สรุปได้ดังนี้ 1. โรงพยาบาลน้ำพองได้ยึดแนวคิดการดำเนินงานระดับปฐมภูมิ ได้แก่ การบริการแบบองค์รวม การดูแลอย่างต่อเนื่องและการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน จากการสรุปบทเรียนที่ผ่านมาของโรงพยาบาลน้ำพอง จึงได้พัฒนาแนวทางการดำเนินงานปฐมภูมิดังนี้ 1) ให้บริการในมิติของความเป็นมนุษย์ เข้าชีวิตและวัฒนธรรม 2) ทำความรู้จักผู้ป่วยทั้งในห้องตรวจโรคและในชุมชน 3) ครอบครัวเป็นบริบทในการบริการสุขภาพ และ 4) ประชาชนมีส่วนร่วม 2. โครงสร้างของหน่วยบริการปฐมภูมิ โรงพยาบาลน้ำพองได้จัดตั้งศูนย์เวชปฏิบัติครอบครัวที่ให้บริการทั้งในศูนย์และนอกศูนย์ โดยพยาบาลชุมชนจะทำงานนอกศูนย์ มีเส้นทางการเชื่อมโยงการดูแลผู้ป่วยอย่างต่อเนื่องทั้งในชุมชน โรงพยาบาลและส่งต่อไปยังระดับสูงขึ้น 3. ดำเนินงานปฐมภูมิของโรงพยาบาลน้ำพองที่เป็นจุดเด่นคือการเชื่อมโยงกับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น โดยองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นมีวิสัยทัศน์ที่จะดำเนินการจัดหาบริการสุขภาพแก่ประชาชนในพื้นที่ตามแนวทางการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น ด้วยการมีพยาบาลให้การดูแลประชาชน ในระยะเริ่มต้นได้สนับสนุนโครงการสุขภาพต่างๆ การจ้างพยาบาลชุมชน การให้ทุนแก่นักเรียนในพื้นที่มาศึกษาที่คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 4. การให้บริการสุขภาพประจำวัน พยาบาลจะใช้เวลาวันละไม่เกิน 1 ชั่วโมงในการตรวจรักษาโรคเบื้องต้น การให้คำปรึกษาทางด้านสุขภาพ การเก็บสิ่งส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยเวลาที่เหลือส่วนใหญ่ จะให้ความสำคัญกับการเยี่ยมบ้านผู้ป่วยเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยและกลุ่มที่ขาดการรักษา การทำงานในชุมชนจะทำความรู้จักชุมชน ชาวบ้าน เพื่อให้เกิดความสัมพันธ์กับชุมชน และจัดโครงการสร้างสุขภาพในชุมชน เพื่อการพึ่งตนเองทางด้านสุขภาพของชุมชน 5. บทบาทของพยาบาลชุมชน ครอบคลุมถึง การจัดการกับปัญหาสุขภาพของชุมชน ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เป็นแบบอย่างของการแก้ไขปัญหาแก่ชาวบ้าน มีความเอื้ออาทรเพื่อสนองตอบต่อความต้องการสุขภาวะทางด้านสังคมและจิตวิญญาณ พัฒนาเครือข่ายการดูแลสุขภาพในชุมชน เข้าถึงกลุ่มประชากรที่ด้อยโอกาส พิทักษ์สิทธิให้กับประชาชน และสนับสนุนการทำบทบาทผู้ดูแลผู้ป่วยที่บ้าน
