การศึกษาแบบเร่งด่วนในการถ่ายโอนสถานีอนามัยและโรงพยาบาลออกนอกระบบ

Abstract

การศึกษาประเมินผลการถ่ายโอนสถานีอนามัยจากกระทรวงสาธารณสุขไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และโรงพยาบาลออกนอกระบบในครั้งนี้ เป็นการศึกษาแบบเร่งด่วน ใช้เวลา 3 สัปดาห์ ตั้งแต่วันที่ 18 มีนาคม - 7 เมษายน 2552 วิธีการศึกษาประกอบด้วย การทบทวนเอกสารและการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง ได้แก่ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) สาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) เจ้าหน้าที่สถานีอนามัย นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) รองผู้ว่าราชการจังหวัดและผู้เกี่ยวข้องในหน่วยงานส่วนกลาง คือ กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น กรมบัญชีกลาง และคณะกรรมการการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น (คกถ.) ได้ทำการศึกษาสถานีอนามัย (สอ.) ที่ถ่ายโอน 5 แห่ง และโรงพยาบาลออกนอกระบบ 1 แห่ง ในพื้นที่ 6 จังหวัดคือ จังหวัดอุดรธานี เชียงใหม่ ภูเก็ต นครศรีธรรมราช สมุทรสาคร และสมุทรสงคราม เป็นการประเมินตามวัตถุประสงค์ของหลักการกระจายอำนาจ คือ มุ่งประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน ด้วยระบบที่ยืดหยุ่นและมีพลวัต และเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชน จากการศึกษาพบว่า สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ของการกระจายอำนาจด้านสุขภาพ ด้านการตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนและชุมชน พบว่า สอ. ที่ถ่ายโอน มีบริการตามความต้องการของ อบต. และชุมชน และได้รับงบประมาณมากขึ้นจาก อบต. ในการเพิ่มการบริการ ด้านความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการ พบว่า สอ. ถ่ายโอน 3 แห่ง สามารถตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ได้รวดเร็วขึ้น สามารถคิดริเริ่มได้มากขึ้น ส่วน สอ. อีก 2 แห่ง ยังอยู่ในช่วงการเปลี่ยนผ่านระบบ ยังมีประเด็นเรื่องกฎหมาย กฎระเบียบ โดยเฉพาะเรื่องงบประมาณการถ่ายโอนล่าช้า ยังต้องได้รับการแก้ไข ด้านการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน พบว่า นายก อบต.และสภา อบต. มีความกระตือรือร้นที่จะทราบความต้องการของชุมชน ด้านสุขภาวะและบริการสาธารณสุข ส่วนผลการศึกษาเกี่ยวกับโรงพยาบาลออกนอกระบบ พบว่า รูปแบบของโรงพยาบาลบ้านแพ้วได้รับการออกแบบมาอย่างดี มีความชัดเจน และสอดคล้องกับบริบท โรงพยาบาลประสบความสำเร็จในการพัฒนาคุณภาพการให้บริการและการเพิ่มรายได้ ความใกล้ชิดกับชุมชนเป็นปัจจัยแห่งความสำเร็จที่สำคัญของโรงพยาบาลบ้านแพ้ว โรงพยาบาลสามารถใช้การมีส่วนร่วมของชุมชนช่วยพัฒนาความโปร่งใส และความรับผิดชอบต่อการดำเนินการและผลงานในการให้บริการ