บทคัดย่อ
การป้องกันการเสพสารระเหยนั้นทำได้ยาก เนื่องจากสารระเหยเป็นสารที่เป็นส่วนประกอบอยู่ในสารที่จำเป็นต้องใช้ในครัวเรือนและงานอุตสาหกรรม ไม่สามารถทำให้เป็นสารเสพติดที่ผิดกฎหมายเหมือนกับยาเสพติดชนิดอื่นๆ การให้ความรู้เรื่องพิษภัยของสารเสพติดสารระเหยจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญ ทั้งต่อผู้ปกครองและตัวเด็กและเยาวชนเอง โดยจะต้องเริ่มตั้งแต่ในวัยเด็ก ควบคู่ไปกับการลดสาเหตุของการเสพ ซึ่งพบว่าเด็กที่เสพสารระเหยบางรายเท่านั้นที่ก้าวจากการเป็นผู้ทดลองเสพเป็นผู้เสพติดอย่างหนัก โดยเด็กที่ไม่หยุดเพียงแค่การทดลองเสพนั้น มักเป็นเด็กที่มีประวัติของการมีปัญหาครอบครัวและอยู่ในสภาพวะยากแค้นขัดสน พฤติกรรมการใช้สารเสพติดนั้นเป็นพฤติกรรมที่ป้องกันได้ และการติดสารเสพติดนั้นเป็นโรคทางสมองที่รักษาได้ ไม่ว่าเด็กและเยาวชนจะเสพสารเสพติดด้วยสาเหตุใด ไม่ว่าจะเป็นเพื่อรักษาความเจ็บป่วยของตนเอง เช่น การลดความเศร้า ความกังวล หรืออยากรู้อยากลอง ตามเพื่อน การเสพสารเสพติดซ้ำๆ มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของสมองทั้งสิ้น แม้ว่าผู้ที่อายุยังน้อยอาจมีการฟื้นตัวเร็วจากผลกระทบของการเสพสารเสพติดเพียงครั้งหรือสองครั้งแต่การเสพสารเสพติดบ่อยครั้งเป็นเวลานานอาจมีผลให้สมองไม่สามารถฟื้นคืนกลับสู่สภาพเดิมได้ งานศึกษาวิจัยส่วนใหญ่เกี่ยวกับสารระเหย ได้แสดงให้เห็นถึงผลกระทบของสารระเหยต่อการทำงานของระบบประสาทและการทำงานของสมองโดยออกฤทธิ์คล้ายกับสารเสพติดชนิดอื่นๆ โดยเฉพาะประเภทที่เป็นตัวกดการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System Depressants) แต่อย่างไรก็ตาม งานการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับสารระเหยในด้านผลกระทบของระบบประสาทและการทำงานของสมองในประเทศไทยนั้นมีน้อยมาก ในขณะที่การศึกษาวิจัยในต่างประเทศมีเพิ่มสูงขึ้นในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ตามการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับผลกระทบของสารระเหยที่ผ่านมาส่วนใหญ่เป็นการศึกษาเพื่อตรวจสอบผลของสารระเหยบางชนิด เช่น โทลูอีน และเป็นการศึกษาถึงผลกระทบในระยะเฉียบพลันของการเสพสารระเหย แต่ยังขาดการศึกษาเปรียบเทียบผลกระทบของสารระเหยประเภทอื่นๆ และผลกระทบในระยะยาวสำหรับผู้เสพสารระเหยอย่างหนักเป็นระยะเวลานาน อีกทั้งการศึกษาด้านผลกระทบทางประสาทและการทำงานของสมอง โดยมากเป็นการศึกษาในกลุ่มสัตว์ทดลอง ยังขาดการศึกษาในมนุษย์และการศึกษาในมนุษย์ที่มียังขาดการศึกษาเปรียบเทียบกับกลุ่มปกติที่ไม่มีประวัติการเสพสารระเหย และนอกจากนี้การศึกษายังขาดการศึกษาด้านความสามารถในการฟื้นตัวของสมองหลังจากการหยุดเสพ การศึกษาที่จะมีขึ้นต่อไปควรศึกษาผลกระทบของการเสพสารระเหยต่อพัฒนาการของสมองของเด็กและวัยรุ่นในแต่ละช่วงวัยและการศึกษาลักษณะความผิดปกติของระบบประสาทและสมองที่พบในกลุ่มเด็กและวัยรุ่นที่เสพหนักเป็นระยะเวลานาน โดยแยกระหว่างความผิดปกติที่อาจมีมาก่อนหน้าการเสพและที่เป็นผลมาจากการเสพ เพื่อนำข้อมูลไปประกอบการพัฒนาแนวทางการป้องกันและบำบัดแก้ไขซึ่งมีอยู่น้อยมากต่อไป
