ข้อจำกัดและโอกาสในการจัดการกับวิกฤติโรคเรื้อรังในประเทศไทยด้วยมาตรการระดับประชากรตามข้อแนะนำขององค์การอนามัยโลก

Abstract

โรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญที่สุดในประเทศไทย เมื่อพิจารณาจากการเป็นสาเหตุอันดับหนึ่งของทั้งการเสียชีวิตและการเจ็บป่วย ในรายงานสถานะของโรคไม่ติดต่อปี 2553 ขององค์การอนามัยโลกมีข้อเสนอแนะมาตรการระดับประชากรที่มีประสิทธิผลและความคุ้มค่า 26 มาตรการในการจัดการควบคุมและป้องกันวิกฤตปัญหาโรคเรื้อรังไม่ติดต่อ โดยแบ่งเป็นกลุ่มมาตรการหลักที่มีความคุ้มค่าและควรดำเนินการที่สุด 12 มาตรการ และมาตรการที่มีความคุ้มค่าและควรดำเนินการรองลงไปอีก 14 มาตรการ มาตรการระดับประชากรเหล่านี้มุ่งเน้นที่การจัดการห้าพฤติกรรมเสี่ยงที่ส่งผลต่อปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อันได้แก่ พฤติกรรมการสูบบุหรี่/ยาสูบ การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พฤติกรรมการบริโภคอาหารและเครื่องดื่ม การมีกิจกรรมทางกายที่ไม่เพียงพอ และการได้รับวัคซีนไวรัสตับอักเสบชนิดบี รายงานฉบับนี้เป็นการศึกษาข้อจำกัดและโอกาสของประเทศไทยในการดำเนินการทั้ง 26 มาตรการ โดยทำการวิเคราะห์ในสามประเด็นได้แก่ หลักการและแนวคิดของมาตรการ, สถานการณ์ของมาตรการ และโอกาสในการพัฒนาความเข้มแข็ง จากการทบทวนสถานการณ์ของทั้ง 26 มาตรการ มาตรการเหล่านี้มีระดับความเข้มแข็งของเนื้อหานโยบาย, ความเข้มแข็งของการนำไปปฏิบัติ และ โอกาสในการพัฒนาความเข้มแข็งแตกต่างกัน และโดยรวมสรุปได้ว่า ประเทศไทยยังมีช่องว่างและข้อจำกัดในการจัดการโรคไม่ติดต่อเรื้อรังชัดเจน ทั้งด้านระดับความสำคัญ ทรัพยากร ศักยภาพ ความต่อเนื่อง การประเมินผล และการประสานงาน นอกจากนั้น บางมาตรการยังไม่มีการดำเนินการอย่างเป็นทางการ และบางมาตรการมิได้เป็นไปในทิศทางเพื่อการควบคุมและป้องกันผลต่อสุขภาพ