บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาต้นทุนและอัตราการคืนทุนของโรงพยาบาลชาติตระการประจำปีงบประมาณ 2549 ระเบียบวิธีศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาโดยเก็บข้อมูลส่วนใหญ่ย้อนหลัง แต่มีบางข้อมูลที่เก็บไปข้างหน้า เช่น ค่าแรง, รายรับ, และค่ารักษาพยาบาลตามจ่าย เครื่องมือที่ใช้คือ แบบบันทึกข้อมูลตามองค์ประกอบต้นทุน จำแนกเป็นต้นทุนค่าลงทุน, ต้นทุนค่าแรง, และต้นทุนค่าวัสดุ, หน่วยงานแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มตามลักษณะหน้าที่ คือ กลุ่มหน่วยต้นทุนที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้, กลุ่มหน่วยต้นทุนที่ก่อให้เกิดรายได้ และกลุ่มหน่วยงานบริการผู้ป่วย ต้นทุนแบ่งออกเป็นต้นทุนทางตรงและต้นทุนทางอ้อม ต้นทุนทางอ้อมจัดสรรโดยใช้วิธีกระจายต้นทุนแบบขั้นบันได ต้นทุนต่อหน่วยวิเคราะห์จากต้นทุนรวมหารด้วยจำนวนหน่วยบริการของกลุ่มหน่วยงานบริการผู้ป่วย อัตราคืนทุนวิเคราะห์จากรายรับหารด้วยต้นทุนทั้งหมดโดยแยกตามสิทธิ์รักษาพยาบาลของผู้ป่วย ผลการศึกษา โรงพยาบาลชาติตระการมีต้นทุนรวม 44,257,662 บาท ต้นทุนต่อหน่วยบริการงานผู้ป่วยนอกมีค่าเท่ากับ 417 บาทต่อครั้ง ต้นทุนต่อหน่วยบริการของแผนกผู้ป่วยนอก แผนกทันตกรรม และแผนกเวชปฏิบัติครอบครัวมีค่าเท่ากับ 4,287 บาทต่อราย หรือ 1,756 บาทต่อวันนอน หรือ 7,005 บาทต่อหนึ่งหน่วยน้ำหนักสัมพัทธ์ ตามลำดับ อัตราการคืนทุนของโรงพยาบาลมีค่าเท่ากับ 0.94 โดยกลุ่มผู้ป่วยที่มีสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการมีอัตราการคืนทุนสูงสุด (0.22) รองลงมาเป็นกลุ่มผู้ป่วยที่ประสบภัยจากรถ (1.16) กลุ่มผู้ป่วยกองทุนหลักประกันสุขภาพ (0.92) กลุ่มผู้ป่วยประกันสังคม (0.82) กลุ่มผู้ป่วยชำระเงินเอง (0.76) และกลุ่มผู้ป่วยต่างด้าวรวมคนไทยที่ไม่ได้สัญชาติ (0.51) สรุป ต้นทุนต่อหน่วยของโรงพยาบาลมีค่าต่ำกว่าต้นทุนของโรงพยาบาลในภาพรวมระดับเขตและระดับประเทศ แต่รายรับของโรงพยาบาลไม่สามารถรองรับต้นทุนทั้งหมดของโรงพยาบาลได้ โรงพยาบาลจึงจำเป็นต้องดำเนินการควบคุมต้นทุนและใช้ทรัพยากรให้มีประสิทธิภาพต่อไป
บทคัดย่อ
This descriptive study was designed to determine the unit cost and cost recovery in
Charttrakarn Hospital in Phitsanulok Province in fiscal year 2006 from the provider’s
perspective. The hospital’s operations were classified into three categories: non-revenueproducing center (NRPCC), revenue-producing cost center (RPCC), and patient service cost center (PS). The total direct cost of each cost center/activity was determined by
combining labor cost, material cost with capital cost. After that, the direct costs of NRPCC
and RPCC were allocated to PSCC as indirect costs by using the step-down method. Then
the full cost of each PS was calculated from direct plus indirect costs. Dividing the final
full cost of each cost center by its output provides the unit cost.
The results show that the total cost of the hospital in the year 2006 was 44,257,662
baht, with the proportion of LC: MC: CC = 53:37:10. The unit cost of the whole out-patient
service was 417 baht per visit, while the unit costs of the out-patient cost center, dental
health cost center and family practice cost center were 348, 603 and 1,205 baht/visit respectively. The unit costs of the in-patient service were 4,287 baht/case, 1,756 baht/day,
and 7,005 baht/relative weight (RW). The total cost recovery of the hospital was 0.94. The
scheme with maximum cost recovery was CSMBS (1.28); the second highest was that of
VHCS (1.22), followed by the universal coverage scheme at 0.91.
Recommendations:
1. Costs and unit costs among hospitals should be compared carefully. The details
of cost identification, cost allocation and unit cost determination should be considered,
because they vary among studies. Besides hospital revenue, the meaning should be clarified and defined with regard to the extent of revenue as well as its components. Furthermore, the value of the money in different periods of time is not the same, so it should not
be compared directly.
2. Governmental budget allocation criteria for the entire country should be assessed
for appropriateness according to the various cost characteristics among hospitals operating in different contexts.
3. Each hospital should set up an effective information system for collecting an essential database on hospital accounting, resources consumption, workload of hospital
service, and other important data. The system should be able to assess the financial situation, hospital costing and hospital performance
