การทบทวนระบบควบคุมราคายาในประเทศไทย

Abstract

รายงานฉบับนี้เป็นการศึกษาสถานการณ์ระบบราคายาในประเทศไทย วิธีการศึกษาที่ใช้คือการสัมภาษณ์ผู้รับผิดชอบโดยตรงในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ประชุมรับฟังความคิดเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิและผู้ที่เกี่ยวข้อง ศึกษาเอกสารและทบทวนวรรณกรรม ผลการศึกษาพบว่ากระทรวงสาธารณสุขเน้นกลไกการควบคุมค่าใช้จ่ายด้านยาในภาครัฐ โดยการควบคุมราคายาเริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการพิจารณาคัดเลือกยาเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติ ซึ่งต้องมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ โดยกำหนดให้ผลกระทบทางงบประมาณเป็นเกณฑ์หนึ่งของการพิจารณาคัดเลือกยาใดๆเข้าบัญชีฯ หลังจากนั้นมีการกำหนดราคากลางสำหรับยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ นอกจากนี้ยังมีกลไกควบคุมราคาในขั้นตอนการจัดซื้อยาของหน่วยงานทุกระดับตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ และการต่อรองราคายาบัญชี จ.2 และยากำพร้าของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ซึ่งมีจำนวนรายการยาที่ต่อรองค่อนข้างจำกัด สำหรับการดำเนินการจัดซื้อร่วมในระดับจังหวัดและระดับเขต ยังดำเนินการไม่เต็มที่ ยังไม่มีหน่วยงานรับผิดชอบและไม่มีหลักเกณฑ์ในการกำหนดราคายาก่อนการขึ้นทะเบียนยา ยังไม่มีกฎหมายหรือระบบควบคุมกำไรในภาคเอกชน มีเพียงการควบคุมไม่ให้จำหน่ายเกินราคาที่ระบุโดยผู้ผลิต ในส่วนของการติดตามราคายามีเพียงระบบข้อมูลราคายาที่จัดซื้อของศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านเวชภัณฑ์ ซึ่งเป็นการรายงานแบบสมัครใจของโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข สิ่งที่ควรดำเนินการเพื่อควบคุมราคายาคือ มีข้อกำหนดให้บริษัทยาแจ้งโครงสร้างต้นทุนยาเป็นส่วนหนึ่งของเงื่อนไขการพิจารณายาเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติ จัดการความรู้เพื่อพัฒนากลยุทธ์ในการจัดซื้อและต่อรองราคายา ขยายรายการที่ต่อรองโดยส่วนกลางร่วมกันระหว่าง ๓ กองทุน ปรับปรุงการดำเนินการราคากลางและระบบติดตามราคายา และศึกษาผลกระทบของการควบคุมราคายาต่ออุตสาหกรรมยาในประเทศ