การเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงในการจัดการศึกษาเพื่อผลิตพยาบาลชุมชน: กรณีศึกษาวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ขอนแก่น

Abstract

ถึงแม้ในแต่ละปีนั้น ประเทศไทยจะสามารถผลิตพยาบาลวิชาชีพได้ประมาณ 6,500 คนต่อปี จากสถาบันการศึกษาทางการพยาบาลทั้งหมดกว่า 80 แห่งแต่กลับพบว่าปัญหาการขาดแคลนพยาบาลวิชาชีพยังมีความรุนแรงมากขึ้นซึ่งเป็นการขาดแคลนทั้งด้านปริมาณกำลังคนและทักษะที่จำเป็นต่อการตอบสนองความต้องการด้านสุขภาพของประชาชนในชุมชนที่มีความหลากหลาย จังหวัดขอนแก่นก็มีสถานการณ์ปัญหาการขาดแคลนพยาบาลไม่แตกต่างจากระดับประเทศมากนัก โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทห่างไกล ดังนั้น เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนพยาบาล ในปีพ.ศ.2545 จังหวัดขอนแก่นจึงได้ริเริ่ม “โครงการผลิตพยาบาลชุมชน เพื่อชุมชน ของชุมชนและโดยชุมชน” โดยนำร่องขึ้นที่อำเภอน้ำพอง มีโรงพยาบาลน้ำพองเป็นแกนประสานความร่วมมือกับองค์กรต่างๆที่เกี่ยวข้องในชุมชน จากโครงการฯดังกล่าวทำให้ปัญหาการขาดแคลนพยาบาลในสถานีอนามัย/โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลและโรงพยาบาลชุมชนลดลง รวมทั้งอัตราคงอยู่ในงานเพิ่มสูงขึ้น ดังนั้น สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่นร่วมกับโรงพยาบาลขอนแก่น โรงพยาบาลชุมชนที่มีความพร้อมและวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ขอนแก่น จึงได้ขยายการผลิตพยาบาลชุมชน เพื่อชุมชน ของชุมชนและโดยชุมชน จังหวัดขอนแก่น ประจำปีงบประมาณ 2552-2558 จำนวน 200 คน เพื่อให้มีพยาบาลชุมชนเพียงพอครอบคลุมการให้บริการทุกพื้นที่ ในการนี้ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ขอนแก่น ได้มีการปรับกิจกรรมการเรียนการสอนทั้งในหลักสูตรทั่วไปและกิจกรรมเสริมหลักสูตรสำหรับนักศึกษาพยาบาลในโครงการฯเพื่อพัฒนาทั้งความรู้และทักษะที่จำเป็นในการปฏิบัติงานในชุมชน จะเห็นได้ว่า โครงการฯ ดังกล่าวมีส่วนสำคัญในการเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านการศึกษาและอัตรากำลังของวิชาชีพพยาบาลในจังหวัดขอนแก่น