บทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาต้นทุนต่อหัวประชากรสำหรับการจัดบริการระดับปฐมภูมิของโรงพยาบาลแม่ข่ายและหน่วยบริการปฐมภูมิที่เป็นเครือข่าย โดยเก็บรวบรวมข้อมูลต้นทุนจากโรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) สำหรับปีงบประมาณ 2557 จำแนกต้นทุนของหน่วยบริการเป็นต้นทุนค่าแรง (labour cost) ต้นทุนค่าวัสดุ (material cost) และต้นทุนการใช้สินทรัพย์ (capital cost) จากการวิเคราะห์ต้นทุนการรักษาผู้ป่วยนอกต่อหัวประชากรโดยจำแนกตามกิจกรรม 4 ด้าน คือ ด้านการรักษาพยาบาล การส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค การฟื้นฟูสมรรถภาพหรือกายภาพบำบัด และด้านการแพทย์แผนไทย สามารถสรุปได้ดังนี้
การศึกษาต้นทุนของโรงพยาบาลแม่ข่ายต่อประชากรที่รับผิดชอบ จำนวน 6 แห่งประกอบด้วยโรงพยาบาลทั่วไป 2 แห่ง โรงพยาบาลชุมชน 4 แห่ง ผลการศึกษาพบว่า ต้นทุนเฉลี่ยของการรักษาพยาบาลผู้ป่วยนอกต่อประชากรที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลทั่วไปคือ 1,215 บาท (SD=148) ทั้งนี้ เมื่อรวมต้นทุนของบริการปฐมภูมิทั้ง 4 ด้าน อันได้แก่ งานรักษาพยาบาลผู้ป่วยนอก งานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค งานกายภาพบำบัดและงานแพทย์ไทย มีต้นทุนเฉลี่ยต่อหัวประชากร 1,581 บาท (SD=184) ขณะที่ต้นทุนเฉลี่ยของโรงพยาบาลชุมชนคือ 800 บาท (SD=51) ทั้งนี้ เมื่อรวมต้นทุนของบริการปฐมภูมิทั้ง 4 ด้าน มีต้นทุนเฉลี่ยต่อหัวประชากร 925 บาท (SD=60)
การศึกษาต้นทุนของ รพ.สต. ในเครือข่ายบริการต่อประชากรที่รับผิดชอบ จำนวน 10 แห่ง ผลการศึกษา พบว่า มีต้นทุนเฉลี่ยการรักษาพยาบาลผู้ป่วยนอกต่อประชากรที่รับผิดชอบคือ 372 บาท (SD=211) ทั้งนี้ เมื่อรวมต้นทุนของบริการปฐมภูมิทั้ง 4 ด้าน มีต้นทุนเฉลี่ยต่อหัวประชากร 787 บาท (SD=425) ทั้งนี้ บริการด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพหรือกายภาพบำบัดและบริการด้านการแพทย์แผนไทยไม่ได้มีการให้บริการในทุกหน่วยบริการปฐมภูมิที่เป็นลูกข่าย เนื่องจากบริการดังกล่าวต้องมีเจ้าหน้าที่เฉพาะด้านเท่านั้นจึงจะสามารถให้บริการได้ การศึกษานี้มีข้อจำกัด คือจำนวนกลุ่มตัวอย่างที่ทำการศึกษามีจำนวนน้อย และเป็นการศึกษาย้อนหลังจึงทำให้มีข้อมูลหรือสถิติจำกัด ดังนั้น จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติม
บทคัดย่อ
The objective of this study is to estimate unit cost per capita of services provided at contracting unit
for primary care (CUP) network. The cost data for fiscal year 2014 were gathered from both main hospitals
and primary care units (PCUs), consisting of labour cost, material cost, and capital cost. Then, the unit cost
per capita was analysed by service types: curative, promotion and prevention, rehabilitation, and Thai
traditional and alternative medicine.
The unit cost per capita of CUPs was calculated by looking at six CUPs: two general hospitals and
four district hospitals. The results indicated that the unit cost per capita of outpatient services at the two
general hospitals were Baht 1,215 (SD=148). Adding all four service types together, the unit cost per capita
at these two general hospitals totalled Baht 1,581 (SD=184). Whereas, the average unit cost per capita of 4
district hospitals accounted for Baht 800 (SD=51). The total average cost for all services of the district
hospitals is Baht 925 (SD=60).
While, the average unit costs per capita of 10 primary care units were Baht 372, the average unit cost
of PCUs for all services is Baht 787 with the median of Baht 689. However, rehabilitation and Thai traditional
and alternative medicine services were not available in all PCUs. This is due to the fact that those
services require health professional with specific qualifications. Further studies are needed to confirm the
result of this study, which has limitation on a small number of samples.
