บทคัดย่อ
การศึกษานี้สนใจศึกษางบประมาณ 4 ส่วนที่เกิดจากวิธีการจัดสรรของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้แก่ งบประมาณสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคเพื่อเร่งรัดการเข้าถึงบริการ เพื่อชุดสิทธิประโยชน์ เพื่อการดำเนินงานในชุมชน เพื่อติดตามและประเมินผล โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการจัดสรรงบประมาณ ความพอเพียง การดำเนินกิจกรรม การติดตามและประเมินผลการดำเนินงานของกองทุนสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคภายใต้หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบย้อนหลังในปีงบประมาณ 2557 และ 2558 โดยมีจังหวัดที่เป็นกรณีศึกษา 2 จังหวัด ซึ่งคัดเลือกโดยพิจารณาข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิและทุติยภูมิที่เกี่ยวข้อง การศึกษานี้ใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารร่วมกับการสนทนากลุ่มผู้ปฏิบัติการที่ดำเนินงานเกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค จากการศึกษาพบว่า การดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคมีความท้าทายอยู่มาก เนื่องจากการบริหารจัดการงบประมาณมีความเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ทำให้ยากแก่การบริหารจัดการ รวมทั้งไม่สามารถอธิบายได้ว่างบประมาณในแต่ละพื้นที่ที่ได้รับนั้น พอเพียงหรือไม่ เนื่องจากไม่มีการแยกการใช้งบประมาณเฉพาะ P&P นอกจากนี้ ยังพบว่า ผู้รับบริการไม่ตระหนักถึงความสำคัญของการเข้ารับบริการ หน่วยบริการยังขาดการนำข้อมูลเชิงวิชาการมาใช้และขาดการตรวจติดตามและประเมินผลอย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีข้อเสนอว่า สปสช.ควรจัดทำงบประมาณขาขึ้นให้ตรงกับความเป็นจริงและมีการประชาสัมพันธ์เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการ รวมทั้งสร้างกลไกตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลเพื่อใช้ในการวางแผนการให้บริการ สำหรับหน่วยบริการควรมีการแยกงบประมาณ P&P ให้ชัดเจน และควรใช้ข้อมูลเชิงวิชาการมาสนับสนุนการดำเนินงานให้มากขึ้นด้วย
บทคัดย่อ
This study focuses on four parts of health promotion and disease prevention budget under the Universal
Health Coverage, including budget for solving specific health problems in the area or provinces,
benefit packages, community health promotion and budget for promoting, monitoring and evaluating the program. Therefore, the objectives of the study are to evaluate the allocation in terms of sufficiency
and budget implementation, as well as monitoring and evaluating process in healthcare facilities during
2014-2015. Two provincial case studies were selected and retrospective method was employed by reviewing
related primary and secondary data. In-depth interviews of healthcare executives and focus group
discussions with healthcare practitioners were conducted. The results showed a number of challenges
due to the dynamic budget allocation that could lead to difficulties in budget management. Also, it was
unable to explain whether budget in each area was sufficient due to no separated budget for P&P. Furthermore,
lay people might not be aware that they were entitled to receive personal benefits from the Health
Promotion and Disease Prevention Fund. Most healthcare facilities did not portray evidence-based manner
to carry out and create activities regarding monitoring and evaluation program effectiveness. Therefore,
the National Health Security Office should estimate the budget to meet the requirement and strengthen
public relations to increase service utilization, and also set up mechanisms to verify accuracy of data in
order to plan the service provision. For health facilities, the P&P budget should be explicitly separated
and evidence-based academic should be used to support the implementation.
