การประเมินการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับกองทุนสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

Abstract

การศึกษานี้สนใจศึกษางบประมาณ 4 ส่วนที่เกิดจากวิธีการจัดสรรของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้แก่ งบประมาณสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคเพื่อเร่งรัดการเข้าถึงบริการ เพื่อชุดสิทธิประโยชน์ เพื่อการดำเนินงานในชุมชน เพื่อติดตามและประเมินผล โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการจัดสรรงบประมาณ ความพอเพียง การดำเนินกิจกรรม การติดตามและประเมินผลการดำเนินงานของกองทุนสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคภายใต้หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบย้อนหลังในปีงบประมาณ 2557 และ 2558 โดยมีจังหวัดที่เป็นกรณีศึกษา 2 จังหวัด ซึ่งคัดเลือกโดยพิจารณาข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิและทุติยภูมิที่เกี่ยวข้อง การศึกษานี้ใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารร่วมกับการสนทนากลุ่มผู้ปฏิบัติการที่ดำเนินงานเกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค จากการศึกษาพบว่า การดำเนินการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคมีความท้าทายอยู่มาก เนื่องจากการบริหารจัดการงบประมาณมีความเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ทำให้ยากแก่การบริหารจัดการ รวมทั้งไม่สามารถอธิบายได้ว่างบประมาณในแต่ละพื้นที่ที่ได้รับนั้น พอเพียงหรือไม่ เนื่องจากไม่มีการแยกการใช้งบประมาณเฉพาะ P&P นอกจากนี้ ยังพบว่า ผู้รับบริการไม่ตระหนักถึงความสำคัญของการเข้ารับบริการ หน่วยบริการยังขาดการนำข้อมูลเชิงวิชาการมาใช้และขาดการตรวจติดตามและประเมินผลอย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีข้อเสนอว่า สปสช.ควรจัดทำงบประมาณขาขึ้นให้ตรงกับความเป็นจริงและมีการประชาสัมพันธ์เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการ รวมทั้งสร้างกลไกตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลเพื่อใช้ในการวางแผนการให้บริการ สำหรับหน่วยบริการควรมีการแยกงบประมาณ P&P ให้ชัดเจน และควรใช้ข้อมูลเชิงวิชาการมาสนับสนุนการดำเนินงานให้มากขึ้นด้วย