บทคัดย่อ
สิทธิประโยชน์บริการสาธารณสุขภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ครอบคลุมบริการอย่างรอบด้าน อย่างไรก็ตาม มีบริการบางอย่างที่ไม่ครอบคลุม (negative list) ซึ่งการปลูกถ่ายอวัยวะเป็นหนึ่งในรายการที่ไม่ครอบคลุมในสิทธิประโยชน์และเป็นการรักษาที่มีค่าใช้จ่ายสูง รวมทั้งการปลูกถ่ายตับในเด็กด้วย
ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2554 เป็นต้นมา การปลูกถ่ายตับในเด็กได้รับการอนุมัติให้บรรจุในชุดสิทธิประโยชน์ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ การเสนอเรื่องเข้าสู่กระบวนการตัดสินใจเชิงนโยบายมาจากการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนทั้งประชาชน ผู้ให้บริการ และนักวิชาการ จนนำไปสู่การพัฒนาข้อเสนอที่มีข้อมูลเชิงประจักษ์ประกอบการตัดสินใจเชิงนโยบาย ประกอบด้วย การประเมินความจำเป็นด้านสุขภาพ ความคุ้มค่าในการลงทุน การคาดการณ์งบประมาณระยะยาว และความพร้อมของระบบบริการที่จะรองรับการจัดบริการดังกล่าว
บทความนี้กล่าวถึงกระบวนการนโยบายด้านสุขภาพ (health policy process) ในการเพิ่มบริการการรักษาโรคที่พบน้อยและมีค่าใช้จ่ายสูงเข้าเป็นสิทธิประโยชน์ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เพื่อบรรลุเป้าหมายสำคัญคือทำให้ผู้ป่วยได้รับบริการที่จำเป็นและปกป้องครัวเรือนมิให้ล้มละลายจากภาระค่ารักษาพยาบาล ภายใต้เงื่อนไขบริการสุขภาพที่รัฐสามารถจ่ายได้และมีความคุ้มค่าในการลงทุน และปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการจัดทำข้อเสนอที่มีหลักฐานเชิงประจักษ์และตอบโจทย์ตามเกณฑ์การลงทุนด้านสุขภาพของประเทศ นำไปสู่การตัดสินใจเชิงนโยบาย รวมทั้งปัจจัยที่ส่งผลต่อความเป็นไปได้ในการแปลงนโยบายไปสู่การปฏิบัติ
บทคัดย่อ
Health benefit under the Universal Coverage Scheme (UCS) in Thailand is a comprehensive
health package, with a few services on the negative list; for example, organ transplantation including
liver transplantation in children with biliary atresia.
Since 2011, liver transplantation in children with biliary atresia has been approved for UCS’s
health benefit package. All key actors involved in the health policy process of this new approval
including beneficiaries, health care providers, professional, and academics. This decision making is
an example of evidence-informed health policy explicitly including health need analysis, cost-utility
analysis, long term budget projection, and readiness of service delivery system.
As providing access to effective health care services when needed and protecting household
from catastrophic illness expenditure are key functions of public health insurance and UCS. This article
illustrated the health policy process of including the rare disease with high cost care (a case of
liver transplantation in children) into the health benefit package under UCS considering the threshold
for affordable and worth investment. Besides, critical success factors for the process of evidence-informed
health policy and enabling factors for moving health policy into implementation were discussed
in this paper.
