บทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการคาดการณ์ความต้องการกำลังคนด้านสุขภาพสำหรับระบบบริการระดับปฐมภูมิในอนาคต (พ.ศ. 2569) ซึ่งครอบคลุมทั้งภาครัฐและเอกชน และครอบคลุมบริการ (1) การรักษาเบื้องต้นและการแพทย์แผนไทย (2) การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค และการกำจัดปัจจัยเสี่ยงด้านสุขภาพ และ (3) การฟื้นฟูสภาพ ทั้งนี้ ผู้ให้บริการในระดับปฐมภูมิที่ได้ศึกษาและคาดการณ์ประกอบด้วย แพทย์ ทันตบุคลากร เภสัชกร พยาบาลวิชาชีพ เจ้าหน้าที่สาธารณสุข บุคลากรแพทย์แผนไทย นักกายภาพบำบัด และนักเทคนิคการแพทย์ การศึกษานี้ใช้วิธีการคาดการณ์ความต้องการกำลังคน 2 วิธีคือ วิธีความจำเป็นด้านสุขภาพ (health need method) และวิธีความต้องการบริการสุขภาพ (health demand method) ร่วมกัน ผลการศึกษาพบว่าในสถานการณ์ปกติ ระดับปฐมภูมิปี 2569 มีความต้องการแพทย์ 9,826-12,009 คน พยาบาลวิชาชีพ 26,249–32,082 คน เจ้าหน้าที่สาธารณสุข 16,797–20,530 คน นักกายภาพบำบัด 6,043–7,385 คน แพทย์แผนไทย 5,880–7,186 คน ผู้ช่วยแพทย์แผนไทย 9,187–11,229 คน ทันตบุคลากร 4,757–5,814 คน เภสัชกร 1,997-2,441 คน และนักเทคนิคการแพทย์ 578–706 คน และเมื่อพัฒนาฉากทัศน์โดยเพิ่มจำนวนการไปใช้บริการผู้ป่วยนอกในระดับปฐมภูมิมากขึ้นร้อยละ 25 จากผู้รับบริการจากสถานบริการระดับทุติยภูมิ เนื่องจากการปรับเปลี่ยนการบริการเชิงรุกในชุมชน ซึ่งในสถานการณ์นี้พบว่า มีความต้องการกำลังคนเพิ่มขึ้นมากในปี 2569 ได้แก่ แพทย์ 23,523–28,751 คน พยาบาลวิชาชีพ 32,523-39,753 คน เภสัชกร 6,695-8,182 คน เจ้าหน้าที่สาธารณสุข 18,568-22,694 คน และนักเทคนิคการแพทย์ 811-991 คน
บทคัดย่อ
The study aimed to forecast human resources for health (HRH) requirements for primary health care services in the next 10 year (2026). The HRH requirements covered both public and private sectors for 3 types of services, (1) curative and Thai traditional medical services; (2) health promotion, disease protection and health risk factor interventions; and (3) rehabilitation services for elderly care. HRH included in this study were: doctors, dental health personnel, pharmacists, nurses, public health personnel, physical therapists, Thai traditional medical personnel, and medical technologists. The combination of health need method and health demand method were used for HRH forecast. The results showed that when the primary health service system maintains the status quo, in 2026, the primary health care system required 9,826-12,009 doctors; 26,249–32,082 nurses; 16,797–20,530 public health personnel; 6,043–7,385 physical therapists; 5,880–7,186 Thai traditional medical personnel; 9,187–11,229 Thai traditional medical assistants; 4,757–5,814 dental health personnel; 1,997–2,441 pharmacists; and 578–706 medical technologists. However, when 25% service utilizations are shifted from secondary health care services to primary health care services and elderly care services in communities are increased in the future scenario, the system requires 23,523-28,751 doctors; 32,523-39,753 nurses; 6,695-8,182 pharmacists; 18,568-22,694 public health personnel; and 811-991 medical technologists.
