การวิเคราะห์ผลกระทบด้านงบประมาณและสถานการณ์การให้วัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กต่างด้าวที่ตกหล่นจากการประกันสุขภาพ

Abstract

สุขภาพของคนต่างด้าวนับเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจในเชิงนโยบายอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปัจจุบัน อัตราการเกิดของเด็กต่างด้าวสูงขึ้นเป็นอย่างมาก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาลักษณะการจัดบริการการให้วัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กต่างด้าวในประเทศไทยในปัจจุบัน จากมุมมองของผู้ให้บริการ ผู้กำหนดนโยบาย และผู้รับบริการ 2) ศึกษาสถานการณ์การเข้าถึงวัคซีนขั้นพื้นฐานของเด็กต่างด้าวในประเทศไทย และ 3) คาดการณ์ภาระงบประมาณของภาครัฐ ในการให้วัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กต่างด้าวทั้งหมดในประเทศไทย ผู้วิจัยได้ใช้กระบวนการวิจัยแบบผสมคู่ขนาน การเก็บข้อมูลใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิ โดยใช้กรณีศึกษาจากสถานพยาบาลของรัฐใน 4 จังหวัดที่มีคนต่างด้าวหนาแน่น ผลการศึกษาพบว่า ปัจจุบันแม้ไม่มีนโยบายที่ชัดเจนจากส่วนกลางในเรื่องการให้บริการวัคซีนพื้นฐานแก่เด็กต่างด้าวที่ไม่มีประกันสุขภาพ แต่ในพื้นที่ก็มีการให้บริการวัคซีนพื้นฐานแก่เด็กต่างด้าวทั้งที่มีและไม่มีสิทธิประกันสุขภาพโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายอยู่แล้ว โดยอาศัยวัคซีนส่วนที่เหลือจากการจัดสรรสำหรับเด็กไทย ในส่วนผู้รับบริการ ก็ให้ความสำคัญกับการรับวัคซีนและไม่ได้คิดว่าการซื้อบัตรจะเป็นเหตุผลของการได้สิทธิรับวัคซีน ทั้งนี้เด็กต่างด้าวส่วนหนึ่งมักกลับไปประเทศต้นทางเมื่อเริ่มโตขึ้น อัตราการรับบริการวัคซีน พื้นฐานค่อนข้างต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน หากจะมีการลงทุนโดยภาครัฐเพื่อการให้วัคซีนสำหรับเด็กต่างด้าวเพิ่มเติมจากวัคซีนที่ซื้ออยู่แล้วสำหรับเด็กไทย ภาครัฐพึงลงทุนประมาณ 6.9 ถึง 73.9 ล้านบาท ข้อเสนอเชิงนโยบายที่สำคัญจากการศึกษานี้ คือ รัฐไทยควรพิจารณากำหนดให้เรื่องการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่เด็กทุกคนพึงได้รับ ไม่ว่าจะได้รับการประกันตนหรือไม่ โดยปราศจากอุปสรรคทางการเงิน เงื่อนไขทางสัญชาติและสถานะการประกันตน ซึ่งอาจใช้งบประมาณเพิ่มเติมตามที่ระบุไว้ข้างต้น ทั้งนี้พึงมีระบบสนับสนุนให้กับหน่วยบริการอย่างเพียงพอเพื่อให้เกิดความยั่งยืนในระบบสุขภาพและสภาวะการเงินการคลังของประเทศ