บทคัดย่อ
เด็กและวัยรุ่นเป็นวัยสำคัญที่สมองและร่างกายมีการเจริญเติบโตและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จากสถานการณ์ด้านพัฒนาการของเด็กไทยช่วงวัย 0-5 ปี พบว่า มีเด็กที่สงสัยว่าพัฒนาการล่าช้าถึงร้อยละ 26 ส่วนเด็กวัยเรียนและวัยรุ่นที่มีภาวะสูงดีสมส่วนเพียงร้อยละ 61.5 เท่านั้น ซึ่งหากเด็กและวัยรุ่นได้รับการเลี้ยงดูและสร้างเสริมสุขภาพอย่างเหมาะสมตั้งแต่ต้นจะช่วยส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการเต็มที่ตามศักยภาพ สามารถเติบโตเป็นคนดีมีคุณภาพ มีความสุขและสามารถสร้างสรรค์ประโยชน์ต่อสังคมโดยรวมต่อไปในอนาคต การสร้างเสริมสุขภาพเด็กทำผ่านหลายภาคส่วน เช่น แพทย์และบุคลากรทางสาธารณสุขในคลินิกสุขภาพเด็กดี ผู้ปกครองในการเลี้ยงดูส่งเสริมสุขภาพที่บ้าน ครูอาจารย์ในโรงเรียนระดับต่างๆ รวมถึงชุมชนและสังคมโดยรวม ซึ่งทุกฝ่ายล้วนมีความสำคัญในการช่วยค้นหาปัญหาด้านสุขภาพเด็ก โดยมีสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็กเป็นหลักสำคัญในการรวบรวมข้อมูลด้านสุขภาพของเด็กที่ใช้สื่อสารระหว่างกัน โดยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 คณะนักวิจัยได้เริ่มวิจัยและพัฒนาเว็บไซต์คุณลูก (www.khunlook.com) และแอปพลิเคชันคุณลูก (KhunLook) สำหรับผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก เพื่อใช้ในการส่งเสริมให้เด็กมีสุขภาพ พัฒนาการเหมาะสมตามวัยและลดความเสี่ยงต่อการมีพัฒนาการที่ล่าช้าและการเจริญเติบโตผิดปกติ แอปพลิเคชันคุณลูกสามารถใช้ในการประเมินดูแลติดตามสุขภาพอย่างต่อเนื่องระหว่างผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็กในศูนย์เด็กเล็กกับแพทย์และบุคลากรทางสาธารณสุข อีกทั้งยังช่วยให้ผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็กเข้าถึงองค์ความรู้ใหม่ที่มีการปรับเนื้อหาให้เข้าใจได้ง่ายและเข้าถึงได้เร็วยิ่งขึ้น วัตถุประสงค์ของโครงการเพื่อศึกษาผลการถ่ายทอดเทคโนโลยีนวัตกรรมแอปพลิเคชันคุณลูกมาใช้ประโยชน์ที่คลินิกสุขภาพเด็กดี ซึ่งศึกษารูปแบบการบริหารจัดการสุขภาพโดยศึกษาต้นแบบการใช้แอปพลิเคชันคุณลูกในคลินิกสุขภาพเด็กดี โดยเน้นการให้ความสำคัญ Empowerment กับผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก โดยศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ การใช้เครื่องมือ แบบวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพคนไทย (Thai Health Literacy Scales) ความพึงพอใจและความถี่ก่อนการใช้และหลังการใช้แอปพลิเคชันคุณลูกของกลุ่มผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก อีกทั้ง ศึกษาความพึงพอใจต่อแอปพลิเคชันคุณลูกของกลุ่มแพทย์และบุคลากรทางสาธารณสุข รวมถึงความสมบูรณ์และคุณภาพบริการที่คลินิกสุขภาพเด็กดี ผลสรุป การออกแบบและศึกษาการถ่ายทอดเทคโนโลยีนวัตกรรมแอปพลิเคชันคุณลูกมาใช้ประโยชน์ที่คลินิกสุขภาพเด็กดี ในกลุ่มผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก ทำให้ผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็กในกลุ่มที่ใช้แอปพลิเคชันคุณลูกมีระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทุกด้าน ผู้ปกครองสามารถประเมินการเจริญเติบโต พัฒนาการและการได้รับภูมิคุ้มกันของเด็กได้สอดคล้องกับที่แพทย์และบุคลากรทางสาธารณสุขประเมิน และมีความสอดคล้องมากกว่าผู้ปกครองที่ใช้สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็กประเมินเกือบทุกด้าน ผู้ปกครองทั้งกลุ่มอายุ < 35 ปี และ ≥ 35 ปี และกลุ่มที่จบการศึกษาระดับต่ำกว่าปริญญาตรี และกลุ่มผู้ปกครองเด็กที่จบการศึกษาระดับเทียบเท่าปริญญาตรีหรือสูงกว่า ให้ความเห็นว่าแอปพลิเคชันคุณลูกใช้ง่ายกว่าสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก แอปพลิเคชันคุณลูกออกแบบมาเพื่อใช้ควบคู่กับสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก มีข้อดีที่ใช้งานง่าย พกพาสะดวก ข้อมูลทันสมัย สามารถ Back up ข้อมูลได้พบว่าผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก และแพทย์และบุคลากรทางสาธารณสุขส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการบูรณาการใช้แอปพลิเคชันคุณลูกกับสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็กในคลินิกสุขภาพเด็กดี โดยหากจำเป็นต้องเลือกเครื่องมืออย่างใดอย่างหนึ่งส่วนใหญ่เลือกใช้แอปพลิเคชันคุณลูก
