ภูมิต้านทานในการให้วัคซีนโควิด-19 ชนิดต่างๆ กระตุ้นเข็ม 3 ในผู้ใหญ่ที่ได้รับวัคซีนครบ 2 เข็ม ตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความปลอดภัยและผลภูมิต้านทานหลังได้รับวัคซีนโควิด-19 ชนิดโปรตีนซับยูนิตหรือวัคซีนโคโวแวกซ์ เมื่อให้เป็นเข็มกระตุ้นในประชากรผู้ใหญ่ที่เคยได้รับวัคซีนมาแล้ว 2 เข็มในสูตรต่างๆ โดยศึกษาแบบ prospective cohort study ดำเนินการที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ในประเทศไทย ระหว่างเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม พ.ศ. 2565 โดยอาสาสมัครในโครงการวิจัยนี้ ได้แก่ ผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพแข็งแรงอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป โดยจะแบ่งอาสาสมัครออกเป็น 4 กลุ่มตามชนิดวัคซีน 2 เข็มที่เคยได้รับมาก่อน คือ กลุ่มที่ 1 คือ อาสาสมัครที่ได้รับวัคซีนเชื้อตายซิโนฟาร์ม (BBIBP-CorV) โดยมีระยะห่าง 2 เข็ม เท่ากับ 3-4 สัปดาห์ กลุ่มที่ 2 คือ อาสาสมัครที่ได้รับวัคซีนไวรัลเวกเตอร์แอสตราซีนีก้า โดยมีระยะห่าง 2 เข็ม เท่ากับ 8-12 สัปดาห์ กลุ่มที่ 3 คือ อาสาสมัครที่ได้รับวัคซีนไฟเซอร์ (BNT162b2) 2 เข็ม โดยมีระยะห่าง 2 เข็ม เท่ากับ 3-4 สัปดาห์ และกลุ่มที่ 4 คือ อาสาสมัครที่ได้รับวัคซีนสูตรสลับระหว่างวัคซีนเชื้อตายซิโนแวคตามด้วยวัคซีนไวรัลเวกเตอร์แอสตราซีนีก้า โดยมีระยะห่าง 2 เข็ม เท่ากับ 3-4 สัปดาห์ โดยมีการรับวัคซีนทั้ง 2 เข็มมาจากโรงพยาบาลอื่น ซึ่งมีการบันทึกข้อมูลในระบบหมอพร้อม และมารับวัคซีนเข็มสาม (booster) เป็นวัคซีนโคโวแวกซ์ 1 เข็ม ที่ศูนย์ฯ หรือจุดบริการฉีดวัคซีนทั้งหมด 10 แห่งในจังหวัดชลบุรี ระยะห่างระหว่างเข็ม 2 และ 3 อยู่ที่ 3 ถึง 10 เดือนหลังจากเข็ม 2 ความปลอดภัยจากการรับวัคซีนจะทำการประเมินโดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ที่ให้อาสาสมัครตอบแบบสอบถามด้วยตนเอง สำหรับผลภูมิต้านทานจะทำการวิเคราะห์โดยการตรวจวัดระดับแอนติบอดีชนิดที่จับกับโปรตีนตัวรับของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 สายพันธุ์ดั้งเดิมและทดสอบความสามารถของแอนติบอดีในการป้องกันการเข้าเซลล์ของไวรัส สายพันธุ์ดั้งเดิมและสายพันธุ์โอไมครอน BA.2 รวมไปถึงตรวจวัดการตอบสนองของ T-cell ผลการวิจัยพบว่า อาสาสมัครที่ผ่านเกณฑ์การคัดเลือกและมีคุณสมบัติในการเข้าร่วมโครงการทั้งหมดจำนวน 210 คน จากการศึกษาความปลอดภัยจากการรับวัคซีน พบว่าประชากรส่วนใหญ่มีอาการข้างเคียงจากการรับวัคซีนทั้งแบบ local และ systemic ซึ่งเกิดขึ้นภายใน 7 วันหลังการฉีดวัคซีน อยู่ในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง สำหรับผลการตรวจวัดผลภูมิต้านทานหลังจากการรับวัคซีนเข็ม 3 มีการวัดที่ 14 และ 28 วัน พบว่า อาสาสมัครส่วนใหญ่ มีผลการกระตุ้นภูมิต้านทานในระดับที่สูง ในขณะที่อาสาสมัครกลุ่มที่มี nucleocapsid เป็นลบ พบว่า มีค่า neutralizing activity ต่อเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 สายพันธุ์ดั้งเดิมและสายพันธุ์โอมิครอนใกล้เคียงกันทั้ง 4 กลุ่ม โดยมากกว่า 95% และ 70% ตามลำดับ นอกจากนี้การได้รับวัคซีนโคโวแวกซ์ ช่วยกระตุ้นการทำงานของ T-cell ได้อีกด้วย สรุปผลการวิจัย: วัคซีนโควิด-19 ชนิดโปรตีนซับยูนิตหรือวัคซีนโคโวแวกซ์ เมื่อให้เป็นเข็มกระตุ้นในประชากรผู้ใหญ่ที่เคยได้รับวัคซีนมาแล้ว 2 เข็มในสูตรต่างๆ มีประสิทธิภาพดีในการกระตุ้นภูมิต้านทานและมีความปลอดภัย