บทคัดย่อ
โรคไข้ซิกาเป็นโรคที่เกิดจากไวรัสที่นำโดยแมลงที่เกิดการอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำ ซึ่งไวรัสจะถูกส่งผ่านไปยังมนุษย์โดยผ่านการกัดของยุง ซึ่งไม่นานมานี้ไวรัสซิกาได้พบอุบัติใหม่ขึ้นในประเทศไทยและพบอีกหลายๆ ประเทศ โดยเฉพาะประเทศในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน เป็นที่ทราบกันดีว่าโรคติดเชื้อดังกล่าวเป็นโรคที่ไม่มีวัคซีนป้องกันและไม่มียารักษาที่เฉพาะ ดังนั้นการควบคุมการเกิดโรคที่มีประสิทธิภาพจึงเป็นเพียงการควบคุมแมลงพาหะ อีกทั้งเพื่อเข้าใจวงจรการแพร่กระจายของไวรัส ยุงและคน การศึกษานี้จึงต้องการเสนอดังนี้ 1) ข้อมูลอัตราการติดเชื้อไวรัสซิกาในยุงในแต่ละฤดูกาลเพื่อทำนายการระบาดของโรค และข้อมูลไวรัสชิคุนกุนยาในยุงจากแหล่งระบาดในกรุงเทพมหานคร และ 2) พัฒนาชุดตรวจวินิจฉัยระดับโมเลกุลของไวรัสซิกาในยุงที่พบในประเทศไทย จากการศึกษา ตรวจพบสารพันธุกรรมของไวรัสซิกาและชิคุนกุนยาในตัวอย่างยุงที่เก็บจากแหล่งระบาด 4 จังหวัดที่เสนอไว้ด้วยวิธี hn-RT-PCR จำนวนที่น้อยมาก อย่างไรก็ตามสามารถตรวจพบไวรัสชิคุนกุนยาในแหล่งระบาดของพื้นที่กรุงเทพมหานคร และได้ทำการศึกษา whole genome sequence จากตัวอย่างยุงในกรุงเทพมหานคร นอกจากนี้ยังสามารถพัฒนาชุดตรวจวินิจฉัยไวรัสซิกา Zika-RT-LAMP (SYBR) ที่มีความจำเพาะและความไวต่อไวรัสซิกาในยุง โดยตรวจได้ความเข้มข้นต่ำสุดที่ 10-6 ffu/ml และไม่เกิดการจับกับไวรัสชนิดอื่นในกลุ่มอาร์โบไวรัส นอกจากนี้ผู้วิจัยได้ใช้ข้อมูลโรคไข้เลือดออกเป็นข้อมูลต้นแบบในการทดสอบกับแบบจำลองที่พัฒนาขึ้นได้ดี โดยประยุกต์ใช้องค์ความรู้ซึ่งอยู่ในรูปแบบของออนโทโลยีในการปรับปรุงประสิทธิภาพการจำแนกข้อมูลของอัลกอริทึมต้นไม้ตัดสินใจได้ ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้สามารถนำมาใช้ร่วมกันในการป้องกัน ควบคุมและการทำนายการระบาดของไวรัสซิกาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
บทคัดย่อ
Zika (ZIKV) is emerging and re-emerging arboviral diseases. These viruses are transmitted to humans through the bites of Aedes mosquitoes. Recently, ZIKV infection has been described as an emerging disease in Thailand and many countries, especially in tropical and sub-tropical areas. The specific drugs and vaccines against these infections are unavailable; therefore, effective disease control relies on vector control measures only. To understand the transmission cycle of these viruses, mosquito vectors and human. This study is designed 1) to determine seasonal ZIKV infection rates in mosquitoes for prediction the outbreak of ZIKV infection, and 2) to develop and validate a Zika-RT-LAMP (SYBR). The present studies detected very few positive samples of ZIKV and chikungunya viruses in mosquitoes by hn-RT-PCR, collected from 4 provinces which were proposed. However, we detected the chikungunya virus in mosquito samples collected from the outbreak areas in Bangkok, and we successfully performed whole genome sequencing with these samples. The Zika-RT-LAMP (SYBR) assay showed high sensitivity and specificity. The detection limit of the ZIKV-RT-LAMP assay was 10-6 ffu/ml and detected the Asian lineage of ZIKV RNA without cross-reactivity with other arthropod-borne viruses. In addition, the researchers used dengue fever data as a prototype to test the developed model by applying ontology to enhance the classification efficiency of decision tree algorithms. These findings have provided information regarding pathogen-pathogen interaction in host cell. The data from this study could be used for future development of more effective prevention, control strategies, and predict outbreaks of ZIKV in Thailand.
